Author :
Abstract
Türkiye’de dindarların giderek sekülerleştiğine ilişkin iddiaların toplumsal gerçeklikle ne ölçüde örtüştüğü ve bir sekülerleşme söz konusu ise bunun hangi düzey ve boyutlarda olduğunun tespiti önemlidir. Bu bağlamda Türkiye’de dinî hayat ve dindarlık araştırmaları kapsamında geliştirilen ölçekler, din algısı ve dindarlık düzeyinde yaşanan değişimin sekülerleşme olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği konusunda farklı bulgular içermektedir. Bu çalışmada, geleneksel dinî hayata sahip kentli bireylerin sekülerleşme eğilimlerini ölçmeye yönelik bir ölçek denemesine yer verilmiştir. İstanbul’da yaşayan, eğitimli, kendini dindar olarak tanımlayan, gelir düzeyleri farklı, 18 yaş üstü kadın ve erkeklerden oluşan 700 kişilik bir örneklem üzerinden toplanan verilerle “Geleneksel Dinî Anlayışta Sekülerleşme Eğilim Ölçeği” geliştirilmiştir. Ölçek maddelerinin ayırdediciliğini sınamak için Bağımsız Gruplar T-Testi, güvenirliği ölçmek için Cronbach Alpha, yapı geçerliliği için Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) kullanılmıştır. KMO (0,932) sonuçlarının faktör analizine uygun ve her biri 6 sorudan oluşan 2 faktörlü, toplam varyansın %42,2’sini açıklayan bir yapıda olduğu görülmüştür. Maddelerin faktör yüklerinin 0.30’un üzerinde, tüm korelasyon ilişkilerinin istatistiksel olarak anlamlı ve Cronbach Alpha değerinin (0,894) yüksek seviyede olduğu tespit edilmiştir. Bu ölçekten hareketle yapılan saha araştırmasında kentli yeni gelenekselciler olarak tanımlanabilecek dindar kesimlerin toplam puan ortalamasının biraz üzerinde sekülerleştiği ortaya çıkmıştır. Bu sekülerlik, dinî normlardan bir kopuş değil, din ile dünyanın bir aradalığını ifade eden özerklik şeklinde bir uyum arayışıdır.
Keywords
Abstract
It is important to examine the validity of claims asserting that religious individuals are becoming secular in Türkiye. There are different scales developed about religous life and religiosity in Turkish society and their findings vary on whether to define the change can be characterized as secularisation. In this study, a scale is developed to measure the secularisation tendencies of individuals that live in cities and have a traditional religious life. “The Secularisation Tendency Scale in Traditional Religious Understanding” is developed based on a survey conducted with a sample of 700 individuals over the age of 18, educated, reside in Istanbul, identify themselves as religious and representing different income levels. The scale's item discrimination was tested using the Independent Samples t-test, for reliability Cronbach's Alpha and for construct validity Exploratory factor analysis (EFA) and Confirmatory factor analysis (CFA). The KMO value (0.932) indicated that the data were statistically suitable for factor analysis, revealing a two-dimensional structure consisting of six items and explaining 42.2% of the total variance. The analysis revealed that the factor loadings of all items were above 0.30, all correlation relationships were statistically significant, and the Cronbach's Alpha value (0.894) was at a high level. Based on this scale, it can be stated that secularisation is slightly above the average among which can also be described as ‘urban new traditionalists’. However, this secularisation does not indicate a break from religious norms; it reflects a search for harmony in the form of autonomy that expresses the coexistence of religion and the world.
