Author :
Abstract
Karikatürler, mesaj üretme konusunda diğer popüler kültür ürünlerine nazaran bazı imtiyazlara sahiptir. Görsel yönü ön planda olan karikatürler, toplumsal alana dair yargılar oluşturmakta ve meydana getirdikleri düşünce kalıplarını belirli mesajlar yoluyla servis etmektedirler. Böylelikle sosyal alana dair mesaj üretme ve iletme bakımından zengin bir kaynak olan karikatürleri incelemek, işlevsel bir konumda durmaktadır. Bu çalışmanın amacı karikatürlerde İslam’a ait sembol veya figürlere -başörtü, çarşaf, takke, oruç ibadeti, kurban ibadeti, imam gibi- iliştirilen self oryantalist ve İslamofobik mesajları ortaya koymaktır. Çalışma boyunca, Leman dergisi içerisindeki self oryantalist ve İslamofobik mesajların analiz edilmesinde büyük ölçüde Edward Said’in Oryantalizm isimli eserinden yararlanılmıştır. Makale çerçevesinde, popüler kültür ürünü olarak ele alınabilecek haftalık mizah dergisi Leman’ın, altı aylık periyodu (Haziran ve Kasım ayları dahil olacak şekilde) mercek altına alınmış ve dergi içerisinde İslam’a ait sembol ve figürlerin kullanım biçimi görsel analiz yöntemi ile incelenmiştir. Buna göre, Leman’daki karikatürler İslam’a ait semboller, self oryantalist ve İslamofobik mesajlar barındırmaktadır. Karikatürlerde İslam dini, Said’in oryantalizm çerçevesinde ele aldığı İslamofobik düşüncelerle mutabakat içindedir.
Keywords
Abstract
Caricatures have some privileges compared to other popular culture products while producing messages. Caricatures, with visual aspect, make judgments about the society and serve the thought patterns they create through certain messages. Thus, examining the caricatures, which are a rich source in terms of producing and transmitting messages about the social sphere, remain in a functional position. The aim of this study is to reveal self-orientalist and Islamophobic messages attached to Islamic symbols or figures -such as headscarf, burqa, kufi, fasting worship, sacrifice worship, imam- in caricatures. The analysis of self-orientalist and Islamophobic messages in the Leman magazine was largely based on Edward Said’s Orientalism. During the study, the six-month period of (including June and November) the weekly humor magazine Leman, which can be considered as a product of popular culture, has been studied and the usage of Islamic symbols and figures in the journal examined by visual analysis method. Accordingly, the Leman caricatures contain Islamic symbols, self-orientalist and Islamophobic messages. In the caricatures, Islam is in a agreement with the Islamophobic ideas that Said deals with in the context of orientalism.
Keywords
- Adorno, Theodor & Horkheimer, Max. Aydınlanmanın Diyalektiği. çev. Oğuz Özügül. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2014.
- Adorno, Theodor. Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. çev. Nihat Ülner vd. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
- Alsaç, Üstün. Türkiye’de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
- en Toplumun Değişen Karikatürü. İstanbul: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, 1998. Arık, M. Bilal. ‚Neden Sadece Gençler Mizah Dergisi Okuyor‛. Eg itim Popüler Kültür ve Gençlik Özel Sayısı 5/57 (Kasım 2004), 250-254. Bezci, Bünyamin & Çiftçi, Yusuf. ‚Self Oryantalizm: İçimizdeki Modernite ve/veya İçselleştirdiğimiz Modernleşme‛. Akademik İncelemeler Dergisi 7/1 (2012), 139-166. Cantek, Levent. Türkiye’de Çizgi Roman. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996. Collier John & Collier Malcolm Visual Anthropology: Photography as a Research Method. Albuquerque: University of New Mexico Press, 1986. Çeviker, Tuğrul. Karikatürkiye Karikatürlerle Cumhuriyet Tarihi 1923-2008. 1. İstanbul: NTV Yayınları, 2010. Dirlik, Arif. Postkolonyal Aura: Küresel Kapitalizm Çag
- tirisi. çev. Galip Dog duaslan. I stanbul: BOUN Yayınları, 2010. Dokgöz, Deniz. ‚Popüler Kültür Nesnesi Olarak Karikatür ya da Çizginin Metaya Dönüşmesi‛. Eg itim, Popüler Kültür ve Gençlik Özel Sayısı 5/57 (Kasım 2004), 285. Erdoğan, İrfan. ‚Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine‛. Eg itim, Popüler Kültür ve Gençlik Özel Sayısı 5/57 (Kasım 2004), 7-19.
- Erdoğan, İrfan. ‚Popüler Kültürde Gasp ve Popülerin Gayri Meşru Çocuğu‛. Doğu Batı Dergisi, Popüler Kültür Özel Sayı 4/15 (Temmuz 2001), 67-99.
- Erdoğan, İrfan & Alemdar, Korkmaz. Kültür ve İletişim. Ankara: Erk Yayınları, 2011.
- Hürriyet. Diyanetin Astronomları. (Erişim 8 Temmuz 2019) http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/iste-diyanetin-astronomlari-40038035
- Kara, İsmail. Cumhuriyet Türkiye’sinde Bir Mesele Olarak İslam 1-2. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017.
- tirme ve Oryantalist So ylem U zerine Post-kolonyal Bir Okuma ve Eles tirisi‛. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21 (2017), 163-188. Kirman, M. Ali. ‚I slamofobinin Ko kenleri: Batılı mı Dog ulu mu?‛. Journal of Islamic Research 21 (2010), 21-39. Mencet, Mustafa Sami & Akıner, Nurdan. ‚Türkiye’de İslamofobi: Mizah Dergilerinde İslam’ın Temsili‛. Journal of Academic Inquiries 11/ 2 (2016), 169-196. Mencet, Mustafa Sami Mizah Dergileri Ölçeğinde Türkiye’de İslamofobi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016. Morreall, John. Gu lmeyi Ciddiye Almak. çev. Kubilay Aysevener & Şenay Soyer. I stanbul: I ris Yayınları, 1997. Mutlu, Erol. Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2016. Neuman, W. Lawrence. Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. çev. Sedef Özge. I stanbul: Yayın Odası, 2014. Okutan, Birsen Banu. Türkiye’de Popüler Kültür Din ve Kadın. İstanbul: Düşün Okutan, Birsen Banu. ‚Karikatürlerdeki Başörtülü Figürlerin Göstergebilimsel Analizi: Penguen Dergisi Örneği‛. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 29 (2013), 938. Öngören, Ferit. Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: Türkiye I Bankası Kültür Yayınları, 1998. Öncü, Ays e. ‚1990’larda Küresel Tüketim, Cinsellig in Simgelenmesi ve I
- itim Popüler Kültür ve Gençlik Özel Sayısı 5/57 (Kasım 2004), 246-249. O zu nel, Evrim Ölçer. ‚Kendini Seyreden O teki: Halk Ku ltu ru
- z Oryantalist Yaklas ımlar‛. Milli Folklor 26 (2014), 5-16. Özünlü, Ünsal. Gülmecenin Dilleri. Ankara: Doruk Yayınları, 1999. Safa, Peyami. Türk İnkılabına Bakışlar. Ankara: ÜçS Basım, 2010. Said, Edward. Şarkiyatçılık. çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yayınları, 7. Basım, 2013. Son Dakika Haber. Gırgır Çizerlerinin Dini Değerleri Aşağılaması Davası. Erişim 25 Mayıs 2019. https://www.sondakika.com/haber/haber-girgir-cizerinin-dini-degerleriasagilama-davasi-10264362/ Twitter. Biche Doe. Erişim 25 Mayıs 2019. https://twitter.com/Biche_Doe Storey, John. Popüler Kültür Çalışmaları Kuramlar ve Metotlar. çev. Koray Karaşahin. İstanbul, Babil Yayınları, 2000. Topuz, Hıfzı. I letişimde Karikatür ve Toplum. Eskis ehir: Anadolu Üniversitesi, 1986. Vallade J.I. vd. ‚Taking Back Power: Using Superiority Theory to Predict Humor Use Following a Relational Transgression‛. Western Journal of Communication 77 (2013), 231-248.
