Author :
Abstract
İnsanlık tarihi boyunca doğrudan ya da dolaylı olarak din ile teması olmayan hiçbir toplum yoktur. Din ve toplum arasındaki ilişki tek yönlü olmayıp, karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Bir taraftan dinin birey ve toplumları her yönden etkilediği görülmekle birlikte diğer taraftan sosyal, siyasal, kültürel vb. durumların da din üzerinde etkisinin olduğu bir gerçektir. Bireylerin ve toplumların iç ve dış dinamiklerden farklı şekillerde etkilenmesi ve bu doğrultuda zihinlerde farklılaşan din algısı, “yaşanan din” olarak tanımlanan dindarlığın farklılaşmasını da beraberinde getirmektedir. Türkiye ve Türk toplumu sanayileşme, şehirleşme, teknolojik ilerlemeler ve diğer faktörlerin etkisiyle geleneksellikten modernliğe/postmodernliğe doğru bir geçiş dönemi yaşamaktadır. Türk toplumunun karşı karşıya olduğu bu değişim ve dönüşüm dinamiği içinde dinin yeri ve rolünü ortaya koymak özellikle din sosyolojisi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda çalışmamızın amacı, Türk toplumunun dindarlık yönelimini, diğer bir ifadeyle toplumumuzun hangi inanç ve uygulamaları dindarlık göstergesi olarak algıladığını, dindarlık tipolojileri bağlamında tutumlara katılım düzeylerini, Batı Akdeniz örnekliğinde ampirik veriler ışığında ortaya koymaktır.
Keywords
Abstract
Throughout human history, there isn't community who is not in a relationship with religion, directly or indirectly. The relationship between religion and society is not in a one way direction, on the contrary there are mutual interaction. On the one hand, religion seems to affect individuals and societies in every way; on the other hand, social, political, cultural, etc. it is also a reality that situations have an effect on religion. The differentiation of individuals and societies in different forms from internal and external dynamics and in this way the differentiated sense of religion in mind brings about the differentiation of the religiosity defined as "living religion". Turkey and the Turkish community have a transition period right from traditionalism to modernity/postmodernity under the influence in industrialization, urbanization, technological advances and other factors. To reveal the role and place of religion in this dynamic of change and transformation that Turkish society faces is great importance in terms of sociology of religion in particular. The aim of our work in this direction is to reveal the perception of religiousness of the Turkish society, in other words, which beliefs and practices our society perceives as a sign of religiosity, levels of participation in attitudes in the context of religiosity typologies, in the light of empirical data in the Western Mediterranean.
Keywords
- Akdoğan, A. (2012). Kültür ve Din. N. Akyüz, & İ. Çapcıoğlu (ed.) içinde, Din Sosyolojisi El Kitabı (s. 437-451). Ankara: Grafiker Yay.
- Allport, G. W., & Ross, J. (1967). Personal Religious Orientation and Prejudice. Journal of Perso- nality And Social Psychology, 5(4), 432-443.
- Argyle, M., & Beit-Hallahmi, B. (2004). Dini Davranış Teorileri. (A. Kuşat, M. Korkmaz, & İ. Gül- lü, Dü) EÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (16), 247-280. http://sbedergi.erciyes.edu. tr/sayi_16/15_kusat.pdf adresinden alındı
- Armağan, M. (1992). Gelenek. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
- Aron, R. (1994). Sosyolojik Düşüncenin Evreleri. (K. Alemdar, Çev.) Ankara: Bilgi Yay.
- Arpaguş, H. K. (2015). Osmanlı Halkının Geleneksel İslam Anlayışı ve Kaynakları. İstanbul: İFAV Yay.
- Arslan, M. (2004). Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: Dem Yayınları.
- Arslan, M. (2006). Dindarlık Farklılaşması ve Popüler Dindarlık. Ü. GÜNAY, & C. ÇELİK (Dü) için- de, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi (s. 289-319). Adana: Karahan Kitabevi.
- Arslan, M. (2008). Popüler Dini Yönelimlerin İncelenmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileri. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 9-34.
- Arslantürk, Z. (2004). Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metot ve Teknikleri. İstanbul: Çamlıca
- Avcı, Ö. (2012). İstanbul’da Dindar Üniversite Gençliği İki Dünya Arasında. İstanbul: İletişim
- Berger, P. L. (1995). Dini Kurumlar. (A. Çiftçi, Dü.) DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi(IX), 425-465.
- Berger, P. L. (2011). Kutsal Şemsiye. (A. Coşkun, Çev.) İstanbul: Rağbet Yayınları.
- Bilgin, V. (2013). Din ve Kültür. M. Bayyiğit (Ed.) içinde, Din Sosyolojisi. Konya: Palet Yay.
- Coşkun, A. (2005). Sosyal Değişme ve Dini Normlar. İstanbul: Dem Yayınları.
- Çelik, C. (2002). Şehirleşme ve Din . Konya: Çizgi Kitabevi.
- Çiftçi, A., Wuthnow, R., & Berger, P. (2002). Din ve Modernlik (Toplumbilim Yazıları I). (A. Çiftçi, Ed., & A. Çiftçi, Çev.) Ankara: Ankara Okulu Yay.
- Desroche, H. (2014). Morfolojik Sosyolojiden Tipolojik Sosyolojiye. (İ. ER, Dü.) Uludağ Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 293-306. http://dergipark.gov.tr/uluifd/issue/13504/163328 adresinden alındı
- Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi. (T. Kalpsüz, Çev.) Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Furseth, I., & Repstad, P. (2011). Din Sosyolojisine Giriş Klasik ve Çağdaş Kuramlar. (İ. Çapcıoğlu & H. Aydınalp, Çev.) Ankara: Birleşik Yay.
- Gazali. (1975). İhyâu Ulûmi’d-Dîn (Cilt 1). (A. Serdaroğlu, Çev.) İstanbul: Bedir Yay.
- Glock, C. Y. (1961). The Role of Deprivation in the Origin and Evolution of Religious Groups. Survey Research Center (A-15), 24-36.
- Gökalp, Z. (1968). Türkçülüğün Esasları. Ankara: Varlık Yayınları.
- Günay, Ü. (1999). Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
- Günay, Ü. (2000). Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yay.
- Kirman, M. A. (2004). Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yay.
- Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de Dini Hayat. İstanbul: İşaret Yay.
- Köktaş, M. E. (1997). Din ve Siyaset,. Vadi Yayınları.
- Kurt, A. (2009). Dindarlığı Etkileyen Faktörler. UÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-26.
- Luckmann, T. (2003). Görünmeyen Din. (A. Coşkun, & F. Aydın, Çev.) İstanbul: Rağbet Yay.
- Mardin, Ş. (2004). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yay.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay, & D. Kömürcü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat
- Marx, K. (1992). Early Writings. (R. Livingstone, & G. Benton, Çev.) London: Penguın Books.
- Mensching, G. (2004). Dini Sosyoloji. (M. Aydın, Çev.) Konya: Din Bilimleri Yayınları.
- Okumuş, E. (2005a). Gösterişçi Dindarlık. İstanbul: Ark Kitapları.
- Okumuş, E. (2005b). Dinin Meşrulaştırma Gücü. İstanbul: Özgü Yayınları.
- Okumuş, E. (2013). Sosyolojinin Din Sorunsalı. M. Bayyiğit (Dü.) içinde, Din Sosyolojisi. Konya: Palet Yay.
- Onay, A. (2004). Dindarlık, Etkileşim ve Değişim. İstanbul: Dem Yay.
- Özlem, D. (2001). Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Peker, H. (2011). Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yay.
- Serper, Ö., & Aytaç, M. (2000). Örnekleme, Ezgi Kitabevi. Bursa.
- Sezen, Y. (2004). İslam’ın Sosyolojik Yorumu. İstanbul: İz Yay.
- Subaşı, N. (Ekim-Aralık 2002). Türk(İye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler. İslâmiyât, V(4), 17–40.
- Taplamacıoğlu, M. (1962). Yaşlara Göre Dini Yaşayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 141-151.
- Taş, K. (2005). Üniversite Gençliğinin Dindarlık Kriterleri. Ankara: Alter Yay.
- Taş, K. (2012). Sosyolojik Din Tanımları. N. Akyüz, & İ. Çapcıoğlu (Dü) içinde, Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay.
- Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
- Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (Z. Gürata, Çev.) Ankara: Ayraç Ya- yınevi.
- Weber, M. (2006). Sosyoloji Yazıları. (T. Parla, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yay.
- Yıldız, M. (2001). Dindarlığın Tanımı ve Boyutları Üzerine Psikolojik Bir Çalışma. Tabula-Rasa (1), 19-42. Endnotes
- 1 Kemaleddin Taş tarafından üniversite gençliği örneklem alınarak yapılan alan araştırma- sında da gençliğin “eklektik/karma dindarlık” olarak adlandırılabilecek bir dindarlık anlayışına sahip olduğunu ortaya konmuştur (Bkz. Taş, 2005, s. 177).
