Öz
Bu makale, dünden bugüne Müslüman kültürlerde ve Türkiye’de Fatıma figürünün Şii kadın kimliğinin inşasındaki önemini; bir rol model olarak sunulma şeklini ve özellikle Şii mümin kadınların dünyasındaki yerini merkezine almaktadır. Makalede ilk önce günümüzde Şii müminlerin okudukları kitaplarda Fatıma’nın tasviri incelenmiş, daha sonra onun hakkında yapılmış akademik çalışmalar eşliğinde tarihsel kişiliği, Şii kadınlara rol model olarak sunulma biçimi değerlendirilmiştir. Ardından İslam tarihinin ilk kırılma noktalarından biri olan Fedek mirası üzerinden Fatıma’nın verdiği mücadelenin geçmişten günümüze Müslüman kadınlara örnekliği incelenmiştir. Bu çalışmada Fatıma’nın Şii kadınlara dindarlık ve ev içi alandaki kadınlık rolü beklentisi açısından rol model olarak sunulma biçimini anlamak amacıyla Türkiye’de Fatıma ile ilgili bazı inanç ve pratikler, araştırmacının doktora tez çalışması sırasında elde ettiği etnografik veriler ışığında değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Abstract
This article examines the importance of Fatima's figure in the construction of Shiite female identity in Muslim cultures and Turkey from past to present; It focuses on the way she is presented as a role model and her place in the world of Shiite believing women. In the article, firstly, the description of Fatima in the books read by Shiite believers today was examined, and then, in the accompaniment of academic studies about her, her historical personality and the way she was presented as a role model to Shiite women were evaluated. Then, the example of the struggle of Fatima to Muslim women from the past to the present over the legacy of Fadak, one of the first breaking points in the history of Islam, was examined. In this study, some beliefs and practices related to Fatima in Turkey were tried to be evaluated in the light of the ethnographic data obtained by the researcher during her doctoral thesis to understand how Fatima is presented as a role model for Shiite women in terms of religiosity and the expectation of femininity in the domestic sphere.