Author :
Abstract
Yönelim kelimesinin karşılığı olarak İngilizcede, tendency (meyil, istidat, eğilim); orientation (yönelme, yöneltme), trend (meyletmek) gibi kelimeler kullanılmaktadır. Psikoloji, Sosyal Psikoloji ve Din Sosyolojisi ile ilgili çalışmalara baktığımızda yönelim ve dini yönelim terimleri için daha çok orientation kelime‐ sinin tercih edildiğini görüyoruz (1). Türkçede ‘kendi durumunu veya bulunduğu yerin durumunu başka yerlere göre belirleme’, bireyin, karşılaştığı karışık ve sorunlu durumlar karşısında belir‐ lediği tutum… (2) gibi anlamlara gelen yönelim kelimesinin çeşitli eserlerde cinsel yönelim, mesleki yönelim, içe yönelim ve dini yönelim gibi kullanımları mevcuttur. Daha çok sosyal psikolojide kullanılan tutum kavramı ile anlam ve içerik bakımından örtüşen yönelimin çeşitli çalışmalarda duygu, düşünce ve davranış olmak üzere üç boyutta ele alındığını görmekteyiz. Bir kimsenin veya grubun bir konu hakkındaki yönelimin ortaya konması sürecinde bu üç boyut incelenmek‐ tedir. Burada konu yönelim objesi olarak ifade edilmektedir. Bireyin yönelimine ulaşmak, onun yönelim objesi hakkındaki değerlendir‐ melerinin ortaya çıkarılmasıyla mümkündür. Bu da çeşitli yollarla yapılabilir. En çok başvurulan yöntem bireye ilgili ifadeler yönelterek bu ifadelere verdiği tep‐ kileri/cevapları tespit etmek/kaydetmek ve onları analiz etmektedir. Bu tepkiler duygu, düşünce ve davranış formunda olabilir. Sonuç olarak yönelimler bireyin bir konu bir konu hakkındaki değerlendir‐ melerini ifade etmekte ve açığa çıkan/çıkarılan sözlü, yazılı, davranışsal, heye‐ cansal tepkiler vasıtasıyla tespit edilebilmektedir.
Keywords
Abstract
Tendencies are in general studied three dimensions; belief dimension and behaviour dimension and feeling dimension. This research examined the “religious attittudes scale” that consist of belief dimenson, behaviour dimension and feeling dimension to. Attitudes related of the belief dimension consist of the responses about the belief dimension in the questionnaire and the attitudes related of the behaviour dimension consist of the responses about the behaviour dimension in the questionnaire and the attitudes related of the feeling dimension consist of related responses in the questionnaire. In the study examined reliability and validity analysis of each three dimensions.
Keywords
- (1) Örnek çalışmalardan bazıları için bkz. Allport, 1998; Watson, 1990, 1999; Jurkovic Gordon, 2006.
- (3) Ayrıntılı bilgi için bkz. Onay, 2001: 439. Kaynaklar
- Allport, G. W. ve M. Hovemyr, “The Attribution of Success and Failure as Related to Different Patterns of Religious Orientation”, International Journal for the Psychology of Religion, Vol. 8, 1998.
- Altunışık, R. ve diğerleri, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 3.bs., Sakarya Kitapevi, Sakarya, 2004.
- Freyer, H., Din Sosyolojisi, çev. Turgut Kalpsüz, AnkaraÜniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara 1964.
- Jurkovic, D. ve G. A. Walker, “Examining Masculine Gender‐Role Conflict and Stress in Relation to Religious Orientation and Spiritual Well‐Being in Australian Men”, The Journal of Men's Studies, Vol. 14, 2006.
- Karaşahin, H., Gördes ve Çevresinde Dini Hayat, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniver‐ sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Watson, P. J. Ve diğerleri, “Experiential System: Relationships of Constructive Thinking with Religious Orientation”, International Journal for the Psychology of Religion, Vol. 9, 1999.
- Watson, P. J., R. J. Morris ve R. W. Hood Jr, “Attributional Complexity, Religious Orientation and Indiscriminate Proreligiousness”, Review of Religious Research, Vol. 32, 1990.
