TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN VE TÜRK ULUSALCILIĞIN FİKRİ KÖKENLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: SOSYOLOJİK BİR YAKLAŞIM
Author :
Abstract
Günümüzde konjonktürel olarak birbirine yaklaşıp uzaklaşan kimi zaman yolları kesişen milliyetçilikleri kesin bir topolojiye tabi tutmak başlı başına bir zorluktur. Bu zorlukların yanında Türk milliyetçiliğinin topolojisi üzerine konuşmayı zorlaştıran Türkiye’ye has etkenler de eklenince zorluk daha da artmaktadır. Milliyetçilik kavramının sahip olduğu kendine has muğlaklık, milliyetçilik tipleri arasındaki eklektik ilişkiler, tipler içerisinde ayrı ayrı kolların oluşmasının yanı sıra Batıdaki topolojiden ayrılan bir başka nokta ise dinin milliyetçilik alanındaki rolüdür. Türkiye’deki topoloji de din -ulusalcılığı dışarıda bıraktığımızda- batıdaki gibi milliyetçilik alanından çıkartılmamış, yoğun olarak işlenmiş, milletin değiş- mez bir unsuru olarak ele alınmıştır. Konuya Türkiye özelinde yaklaştığımız zaman görüyoruz ki, Türkiye, milliyetçiliğin çok çeşitli açılımlarını bir arada bulunduran bir ülke konumundadır. İşte, bu makale Türkiye’deki farklı milliyetçi topolojiler arasından Türk milliyetçiliği ve ulusalcılığı problemini konu edinmektedir. Ulusalcılığın belirdiği ilk günlerde kullandıkları söylemlerle Türk milliyetçilerinin kullandığı bazı söylemler benzeş- tği için Türk toplumunda bir algı karışıklığı yaşandığı gözlemlenmiştir. Bu makalenin amacı Türk milliyetçileri ile ulusalcılar arasındaki farkları ortaya koyarak Türk toplumunda görülen karışıklığı gidermek ve bu iki akımın toplumsal düzlemde doğru bir şekilde tartışılmasını sağlamak olarak belirlenmiştir. Bir baş- ka değişle bu çalışmanın amacı sosyolojik bir perspektifle Türk milliyetçiliği ile ulusalcı milliyetçiliğinin kökenlerini ve farklılıklarını ortaya koyarak toplumsal gerçeği zihinsel bir dünyada yeniden inşa etmek, diğer bir deyişle karmaşıklığı anlamlı bir mantık dahilinde gidermeye çalışmak olacaktır.
Keywords
Abstract
Nowadays ıt is hard to put natonalisms detac had to a certain typology which sometmes get close and deport each other as as conjunctural and sometmes cross their paths. Beside these diffucultes, the difcultes increase when added the effects that complicate to speak on Turkish natonalism’s typology. Perplexity that natonalism has on its own eclectc relatonships among natonalism types, besides the seperated branches in these types, the role of religion on natonalism is a different point from typology in the west religion in the typology of Turkey(when we except the natonalism) processed instensely isn’t excepted from natonalism like in the West and treated as an unchangeable component of an naton When we deal with this subject especially in Turkey, we see that Turkey has a special locaton which handles various expansions of natonalism. And this artcle is about Turkish natonalism and its problems of different natonalist typologies in Turkey. A confusion is observed in Turkey as the expressions used by Turkish natonalist are similar. And the purpose of this artcle is to overcome the conflicts in Turkish community by exposing the distnctons between the natonalism and Turkish natonalism and defned to provide debatng in community in a correct way of these two movements. In other words, the purpose of this study is to build social reality once more in a mental World by revealing the variatons and derivatons of natonalism and Turkish natonalism in a socialogical perspectve, in other words to renew the confusion in a meaningful logic.
Keywords
- Akgül, Mehmet, Türk Modernleşmesi ve Din, Çizgi Kitabevi, Konya 1999.
- Akıncı, Abdulvahap, “Milliyetçilik Kuramları”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, Sivas 2014 (ss.131-150).
- Anderson, B., Hayali Cemaatler -Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (Çev: İskender Başarır), Metis Yayınları, İstanbul 1993.
- Atılgan, Gökhan, “Sosyalist Milliyetçilik Söylemi (Türkiye, 1961-1968):Temeller, Ayrılıklar” An- kara Üniversitesi SBF Dergisi, 2009, Cilt: 64 Sayı: 3 ( ss.1-26).
- Aybar, Mehmet Ali, Türkiye İşçi Partisi Tarihi, C. III., BDS Yayınları, İstanbul 1988
- Aydın, Songül, 12 Mart 1971 Öncesinde Ant Dergisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.
- Balcı, Ali, Türkiye’de Militarist Devlet Söylemi, Kadim Yayınları, Ankara 2011.
- Bulaç, Ali, Din ve Siyaset, İnkılap Yayınları, İstanbul 2014.
- Dayı, Hüseyin, Türkler ve “Öteki”leştirdiklerimiz Batı Tipi Milliyetçiliğe Eleştiri, Timaş Yayınları, İstanbul 2008.
- Eryılmaz, Bilal, “Osmanlı Devleti’nde Farklılıklara ve Hoşgörüye Kavramsal Bir Yaklaşım”, Os- manlı, (Ed. Güler Eren), C: IV, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999 (ss. 236-241).
- Ganmet, Davaahuu, Geçiş Ekonomilerinde Özelleştirme Uygulamaları ve Değerlendirilme, An- kara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, , Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
- Göçek, Fatma Müge, “Osmanlı Devleti’nde Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: Sosyolojik Bir Yak- laşım”, Modern Türkiye’de Siyasal Düşünce IV: Milliyetçilik ( Editör Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2002, (ss.63-76).
- Gökalp, Ziya, Türkçülüğün Esasları, İnkılap Kitapevi, İstanbul 2012a.
- ___________, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (Haz. İ. Kutluk), TC. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1976b.
- ___________, Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I, Başbakanlık Kültür Müşteşarlığı, 1000 Temel Eser Yayınları, İstanbul 1973c.
- Göksu, Vahap, “Siyasal Kimlikler ve Merkez-Çevre Dikotomisi Bağlamında Türkiye’de Merkez Sağ ve Merkez Sol”, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt/ Volume: 8, Sayı/Number: 2, Yıl/Year: 2013, (ss.69-93).
- Gürpınar, Doğan, Ulusalcılık İdeolojik Önderlik ve Takipçileri, Kitap Yayınevi, İstanbul 2011.
- Hayes, Carlton J.H., Milliyetçilik: Bir Din- Batı Siyasal Düşüncesinde “Ulusalcılık” Tasavvuru (Çev. Murat Çiftkaya), İz Yayıncılık, İstanbul 2010.
- Heyd, Urıel, Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2010.
- Hobsbawm, E.J. , 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik (Çev. O. Akınhay), Ayrıntı Yayın- ları, İstanbul 1992.
- Hocaoğlu, Durmuş, “Siyasi Milliyetçiliğin İflası: X”, milliyetçilik 4, Muhalif, Yıl: 1, Sayı: 42, 2000.
- Işık Mehmet,- Eşitti, Şakir, “Kadro Dergisinde Üçüncü Yol Söylemi”, TSA / YIL: 18 S: 2, Ağustos 2014 , (ss. 265-294).
- İlhan, Attila, Sosyalizm Asıl Şimdi, Bilgi Yayınları, Ankara 1995a.
- __________, Sultan Galiyef Avrasya’da Dolaşan Hayalet, Bilgi Yayınları, Ankara 2000b.
- Karpat, Kemal H., Osmanlı’dan Günümüze Elitler ve Din, Timaş Yayınları, İstanbul 2009a.
- _______________, Osmanlı’dan Günümüze Ortadoğu’da Millet, Milliyet, Milliyetçilik, Timaş Yayınları, İstanbul 2011b.
- ______________, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yayınları, İstanbul 2010c.
- Karsan, Gökhan, “Türkiye’de Marksist Sol Popülizm-Milliyetçilik” Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXVI, Sayı 2, Bursa 2007a, (ss. 39-59).
- _____________, Türkiye’de Marksist Sol Milliyetçilik Ve Popülizm: Attila İlhan, Uludağ Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Bursa 2011b.
- Kılıç Murat, “Tek Parti Döneminde Milliyetçilik ve CHP’nin Yedinci Büyük Kurultayı”, ÇTTAD, XII/24, 2012b-Bahar, ( ss.189-202).
- ___________, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Milliyetçiliğinin Tipolojisi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2007a, Sayı:16, (ss.113-140).
- Kısakürek, Necip Fazıl, İdeolacya Örgüsü, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul 2002.
- Leca, J., “Neden Söz Ediyoruz?”, Uluslar ve Milliyetçilikler (Çev. S. İdemen), Metis Yayınları, İstanbul 1998.
- Niyazi, Mehmed, Millet ve Türk Milliyetçiliği, Ötüken Yayınları, İstanbul 2000.
- Özdağ, Ümit, Yeniden Türk Milliyetçiliği, Bilgeoğuz Yayınları, İstanbul 2006a.
- ____________, “Milliyetçilik ve Ulusalcılık Arasındaki Farklar”, Yeniçağ Gazetesi, 24.02.2011b.
- Özkırımlı, Umut, Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2013a.
- _____________, Türkiye’de Milliyetçiliğin Değişen Haritası, http://t24.com.tr, 21 Temmuz 2013b.
- Selçuk, Senem Sönmez, “Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler”, Ana- dolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol:12 - Sayı/No3, Eskişehir 2012 (ss.117136).
- Selma Şevkli, Bir Ulusalcı Nasıl Düşünür, Ufuk Yayınları, İstanbul 2011.
- Smıth, Anthony D., Milliyetçilik Kuram- İdeoloji- Tarih (Çev.Ümit Hüsrev Yolsal), Atıf Yayınları, Ankara 2013a.
- _______________, Küreselleşme Çağında Milliyetçilik, Everest Yayınları, İstanbul 2002d.
- _______________, Ulusların Etnik Kökeni (Çev: Sonay Bayramoğlu/Hülya Kendir), Dost Kitabe- vi Yayınları, Ankara 2002b.
- _______________, Milli Kimlik, İletişim Yayınları, İstanbul 2004c.
- Topçu, Nurettin, Kültür ve Medeniyet, Dergah Yayınları, İstanbul 1998.
- Tüfekçi, E. (Mihri Belli), “Demokratik Devrim: Kimle beraber, Kime Karşı?”, Yön, Sayı: 175, 5 Ağustos 1966.
- Türkdoğan, Orhan, Değişme Kültür ve Sosyal Çözülme, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1996c.
- _______________, Türk Toplum Yapısı, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2002b.
- _______________,Orhan, Türk Toplumunda Aydın Sınıfın Anatomisi, Timaş Yayınları, İstanbul 2003a.
- Uzun, Turgay, “Ulus, Milliyetçilik ve Kimlik Üzerine Bir Değerlendirme”, Doğu Batı, Yıl 6, Sayı 23, Mayıs, Haziran, Temmuz 2003 (ss. 131-154).
- Weber, M., Sosyoloji Yazıları ( Çev. T. Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1993.
- Yalçıner, Ruhtan, “ Etnisite ve Milliyetçilik: Eleştirel Bir Değerlendirme” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 69, No. 1, Ankara 2014 (ss. 189 – 215).
- Yıldırım, Erinç Erdal, “İnönü Dönemi’nin “Resmi Olmayan” Tarihi Muhafazakarların Dün Algısı, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/4 Spring 2014, Ankara 2014 (ss.1199-1216).
