Author :
Abstract
Toplumun kolektif belleğinin oluşum ve aktarılma sürecinde, tarih, dil, din ve diğer tüm unsurlarıyla birlikte ve kültürel aidiyet bağı eşliğinde geçmiş, şimdi ve gelecek arasında bir sürekliliğin varlığı söz konusudur. Bu açıdan bakıldığında, Balkanlarda yüzyıllarca kâh birçok Türk boyu yaşamış, kâh Türk devletleri hüküm sürmüş, yönetmiştir bu coğrafyayı. Böylelikle geçmişten bugüne Balkan toplumları ile Anadolu halkının ortak kültürel hafıza kodları birçok kültürel unsurla bütünleşmiş olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilhassa Osmanlının hâkimiyet sırasında mimariden, günlük yaşantıya, yemeklerden, eğlence kültürüne, edebiyata, dinî yaşantıya kadar hemen her alanda kültürel alışveriş gerçekleşmiş- tir. Bu çalışma ile yukarıdaki teorik temellendirme çerçevesinde Rumeli türkülerinden örnekler üzerinden, edebiyat sosyolojisi perspektif ile Balkanların sosyokültürel hafıza kodları analiz edilmektedir. Bu bağlamda değerlendirilen türkü- ler, içerdikleri kültürel motifler bakımından tasnif edilmiştir. Yer yer Anadolu türküleri ile karşılaştırmalar yapılarak ortak temalara, olgulara ve farklılaşan yönlere dikkatler çekilmektedir. Böylece Balkanlarda Türk kültürü ile ortak kültürel ve dini kodlar, türkülere yansıyan yönleri ile belirlenmektedir.
Keywords
Abstract
Among the past, the present and the future, there exists contnuity along with a connecton of cultural belonging with all its elements like history, language and etc. in the formaton and transfer process of the cultural memory of a society. Not only had numerous Turkish tribes lived in the Balkans, but also Turkish States ruled in the geography. This is why, now, collectve memory codes of the Balkan communites and the Anatolian people stand out in an integrated form with many cultural elements from the past to the present. Cultural interacton came about in all areas from architecture to daily life, from cooking to entertainment culture, literature and faith especially during the tme of Otoman sovereignty. This study makes an analysis of the socio-cultural memory codes of the Balkans under a perspectve of literary sociology by taking samples of ballads from the Balkan geography within the framework of theoretcal base mentoned above. For this purpose, the songs evaluated have been sorted out in terms of the cultural themes they include. You will also fnd occasional comparisons of them with Anatolian ballads in order to emphasize common themes, elements and diversifed features. In this study the cultural and religious codes of the Balkans that are common to the Anatolian Turkish culture will be identfed with their aspects reflected in the ballads.
Keywords
- Arslan, M. & Şaşmaz Ö. (2012), “Boşnak Halk Edebi Ürünü Sevdalinkalarda Türkçe Unsurların İncelenmesi”, Turkish Studies,Volume 7/2 Spring 2012, 71-97.
- Artun, Erman (2008), Âşık Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul, Kitabevi Yayınları.
- Bali, Muhan (1997), Ağıtlar, Ankara, Kültür Bakanlığı.
- Banarlı, Nihat S.(1965),“Yahya Kemal’in Tarih Düşünceleri”, Hayat Tarih Mecmuası, Cilt 2, Sayı 11, Aralık 1965.
- Bilgin, Nuri (2008), “Geçmişin Araçsallaştırılması: Tarih ve Kolektif Bellek II.”, Toplumsal Tarih, 2008, sayı 174, 34-40.
- Birinci, Necat (1987), Kahramanlık Şiirleri Antolojisi, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Connerton, Paul (1999), Toplumlar Nasıl Anımsar?, (çev.Alaeddin Şenel), İstanbul, Ayrıntı Ya- yınları.
- Dede, Abdürrahim (1978), Batı Trakya Türk Folkloru, Ankara, Kültür Bakanlığı.
- Günşen, Ahmet (2009),“Dil Etkileşimi Açısından Makedonya ve Kosova Türk Ağızları”, Turkish Studies, Volume 4/ 8 Fall 2009, 225-254.
- Hafız, Nimetullah (1975), Prizren Türk Halk Edebiyatı Metinleri ve Ağız Hususiyetleri, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
- Halbwachs, Maurice (1992), On Collective Memory, (çev.L.A.Coser). Chicago, The University of Chicago Press.
- Hasan, Hamdi (1987), Saray-Bosna Kütüphanelerindeki Türkçe Yazmalarda Türküler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Köprülü, Fuad (1962), Türk Saz Şairleri, Cilt 3., Ankara, Milli Kültür Yayınları.
- Kunos, Ignaz (1978), Türk Halk Edebiyatı, (Hazırlayan: Tuncer Gülensoy), İstanbul, Tercüman Gazetesi Yayınları.
- Nuş, Aluş (1988), Rumeli Türküleri, Priştine, Tan Yayınevi,.
- Önal, M. Naci (2011), Plevne Türküleri, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi.
- Özmen, Nebile (2012), “The Entwining Cultural Elements: Religious Motifs In Secular-Themed Turkish Folk Songs”, IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, Year 2012, Volume: 4, 5-61.
- Paşaoğlu, Sibel (2007),“Kuzeydoğu Bulgaristan’ın Deliorman (Ludogoriye) Bölgesi Etnik Türk- lerinde Kına Türküleri”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı: 2, 2007, 165-182.
- Ulusoy, Demet (1993),“Sanat sosyolojisinde Temel Yaklaşımlar”, Hacettepe Üniversitesi Edebi- yat Fakültesi Dergisi, 1993, cilt 10, Sayı 1, 247-259.
- Yenisoy, Hayriye S. (1996) “Bulgar Folklorunda Türk Folkloru Etkileri”, Bilig, Sayı 2, 1996 Yaz,140- 146.
