DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN DİĞER DİNLERE VE MENSUPLARINA İLİŞKİN YAKLAŞIMLARI (NİTEL BİR ÇALIŞMA)
Author :
Abstract
Araştırmada Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin diğer dinlere ve din mensuplarına ilişkin yaklaşımları nitel bir araştırma deseni ile incelenmiştir. Araştırma evreni din kültürü ve ahlak bilgisi / din dersine giren öğretmenlerden; örneklem ise yurtdışında ve Türkiye’de farklı dinlere mensup öğrencisi olan özel Türk - yabancı ve resmi okullarda görev yapan 12 öğretmenden oluş- muştur. Araştırma verileri kaynak taraması ve yarı yapılandırılmış sorularla öğretmenlerle yapılan derinlemesine görüşme yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın kavramsal çerçevesinde teolojiden pedagojiye öğretmenlerin yaklaşımlarını anlamak için dinî çeşitliliğe ilişkin yürütülen tartışmaların kavramsal olarak teolojik, sosyokültürel ve pedagojik olmak üzere üç farklı başlık altında ele alınabileceği sonucuna varılmıştir. Öğretmen görüşmelerinden elde edilen bulgular sonucunda; hem zihinsel hem de günlük yaşamda bire bir yaşanan farklılıklarla karşılaşma pratiğinin diğer dinlere ve mensuplarına ilişkin yaklaşımlarda dikkat çeken bir etken olduğu gö- rülmüştür. Karşılaşma pratiği yaşayan öğretmenlerin yaklaşımlarında öncesi ve sonrasıyla belirgin bir farklılaşma yaşandığı anlaşılmıştır. Öğretmenlerin hizmetöncesinde ve hizmetçinde aldıkları bilgilerin yeterli olmadığı dikkat çekmiştir.
Keywords
Abstract
In this study the “Aproaches of religious culture and ethics teachers to other religions and ıts members” has been analyzed with a qualitatve design. The scope of the research consisted of religious culture and ethichs teacher / religious teachers who were teaching religious course. The sample consisted of 12teachers who are in charge at private, ofcial and foreign schools in Turkey and abroad. The research data was obtained by resource scanning with semi-structured questons on deep interviews with the teachers. In the conceptual framework of the study, from theology to pedagogy, in order to understand teachers’ approaches, conceptual discussions conducted on religious diversity was concluded on three different ttles; theological, sociocultural and pedagogical. As a result of the fndings of interviews with teachers; encountering practce of differences in one to one, in approaches to other religions and its members, both in daily life and mentally has been observed as a factor. It has been conclusived that obvious differentaton In approaches of teachers who are encountering practce, before and afer,has experienced. It has been drew atenton to that the informaton recieved by teachers at pre-service and inservice was not enough. On the subject of teaching the diversity in the classroom and preparaton of different teaching materials which are taking into account the different characteristcs of students; techers need to be taken in-service. On common problem areas and common ground, it has been observed that teachers were awareness and open to cooperaton.
Keywords
- (**) Bu makale, Ahmet Yemenici, Din Kültürü ve Ahlak bilgisi Öğretmenlerinin Diğer Dinlere ve Din Mensuplarına İlişkin Yaklaşımları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2012 adlı doktora çalışmasındaki bilgilere dayanmakta- dır.
- 1 Yapılan çalışmalardan bazıları: Halit Ev, Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi Kurumları ve Öğretmen Yetiştirme. Tıbyan Yayıncılık, İzmir 2003: M. Şevki Aydın, Din Dersi Öğretmenlerinin Pedagojik Formasyonları. Erciyes Üniversitesi Yayınları. Kayseri. 1996; Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı (1923-1998), İbav Yayınları. Kayseri 2000.
- 2 Yapılan çalışmalardan bazıları: Cemal Tosun, “Cumhuriyet Dönemi Din Dersi Öğretim Programlarında Diğer Dinler”, Türkiy’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü, Geleceği, Sempozyum: 04-06 Aralık, Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara 2010. s. 655-672.; Nurullah Altaş, “Liselerde Öğrencilerin Diğer Dinlere Karşı Tutumları ( Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarında İslam Dini Dışındaki Dinlerin Öğretimi ve Uygulamaya Etkileri)”, Türkiy’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü, Geleceği, Sempozyum: 04-06 Aralık, Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara 2010. s. 673-703.; Recep Kaymakcan, Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri (Yeni Eğilimler: Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık), Değerler Eğitimi Merkezi, İstanbul 2009.; Hatice Gündüz, İlköğretim Din Dersi Kitaplarında Diğer Dinlerin Öğretimi (Zorunlu Din Öğretimi Öncesi ve Sonrası Dönemlere Ait Ders Kitapları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2008.; Abdurrahman Boran, Lise Birinci Sınıflarda Okutulan DKAB Dersinin Öğrencilerin İslam Dini Dışındaki Dinler Hakkında Bilgi ve Düşüncelerine Etkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 1996.; Zübeyr Bulut, “Dinsel Çoğulculuk ve Ortaöğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersinde Diğer Dinlerin Öğre- timi”, Kelam Araştırmaları 8:2, www.kelam.org. 2010. s.65-90.; Hüseyin Yılmaz, “AB’ ye Giriş Sürecinde Ortaöğretimde Diğer Dinlerin Öğretimi İle İlgili Öğrencilerin Düşünceleri”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: VIII / 2, Sıvas 2004. s.101-127.; Gurbet Kızıltan, Dini Çoğulculuk ve Din Eğitimi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa, 2007.
- 3 Teolojiden Pedagojiye Diğer Dinlere ve Mensuplarına İlişkin Yaklaşımlar konusunda dini çeşitliliğe bakış açısında bir kavramsal çerçeve sunması bakımından daha geniş bilgiler için bakınız: Ahmet Yemenici, Din Kültürü ve Ahlak bilgisi Öğretmenlerinin Diğer Dinlere Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2012. ss. 25 – 184.
- 4 Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 30.12.2010 tarihli ve 328 sayılı kararıyla İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programında, 30.12.2010 tarihli ve 329 sayılı kararıyla Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programında değişiklikler yapılarak önceki programlarda yer alan Alevilikle ilgili konulara ilave olarak programlara Alevilik, Nakşibendîlik, Kadirilik gibi yeni konular eklenmiştir. Kaynaklar
- Altaş, N. (2010). “Liselerde Öğrencilerin Diğer Dinlere Karşı Tutumları ( Ortaöğretim Din Kül- türü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarında İslam Dini Dışındaki Dinlerin Öğretimi ve Uygulamaya Etkileri)”. Türkiye’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü, Geleceği, Sempozyum: 04-06 Aralık, Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları.
- Altaş, N. – Doğan, R. (2002). “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlilik Ölçeği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XLIII, Sayı:1, ss.109-122.
- Altaş, N. – Doğan, R. (2003). “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlilik Düzeylerini Etkileyen Faktörler (Ankara Örneği)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XLIV, Sayı: 2, ss.173-186.
- Arpacı, M. (2004). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlilikleri (İzmir İli Örneğinde Bir Alan Araştırması). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi SBE.
- Aydın, M.Ş. (1996). Din Dersi Öğretmenlerinin Pedagojik Formasyonları. Kayseri: Erciyes Üni- versitesi Yayınları.
- Aydın, M.Ş. (2000). Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı (1923-1998). Kayseri: İbav Yayınları.
- Boran, A. (1996). Lise Birinci Sınıflarda Okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Öğrencilerin İslam Dini Dışındaki Dinler Hakkında Bilgi ve Düşüncelerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi SBE.
- Bulut, Z.(2010). “Dinsel Çoğulculuk ve Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Diğer Dinlerin Öğretimi”. Kelam Araştırmaları. 8:2, www.kelam.org. s.65-90.
- Coşkun, H.(1997). Eğitim Teknolojisi Açısından Kültürlerarası Eğitim, 2.Basım. Ankara: Hacette- pe Taş Kitapçılık.
- Doğan, R. – Altaş, N. (2002). “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlilik
- “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri”. (2008). Öğretmenlik Mesleği Genel ve Özel Alan Yeterlikleri, MEB. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Ankara: Devlet Kitpları, s. 218-237.
- Ev, H. (2003). Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi Kurumları ve Öğretmen Yetiştirme. İzmir: Tıbyan Yayıncılık.
- Göle, N.(2009). İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa. İstanbul: Metis Yayınları
- Gündüz, H. (2008). İlköğretim Din Dersi Kitaplarında Diğer Dinlerin Öğretimi (Zorunlu Din Öğretimi Öncesi ve Sonrası Dönemlere Ait Ders Kitapları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi SBE.
- Kaymakcan, R. (2009). Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri (Yeni Eğilimler: Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık), İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
- Kızıltan, G.(2007). Dini Çoğulculuk ve Din Eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi SBE.
- Selçuk, M., Albayrak H. ve Bozkurt, N. (2010). Kur’an ve Birey. Ankara: Turhan Kitabevi.
- Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (7. Baskı). An- kara: Seçkin Yayıncılık.
- Tosun, C. (2010). “Cumhuriyet Dönemi Din Dersi Öğretim Programlarında Diğer Dinler”, Türkiy’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü, Geleceği, Sempozyum: 04-06 Aralık, Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, ss. 655-672.
- Yazıcı, I. (2004). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlikleri(İstanbul İli Örneğinde Bir Alan Araştırması). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi SBE.
