Author :
Abstract
Bu çalışma, Konya ve İzmir il merkezlerinde tüketim kültürü ve din ilişkilerini ortaya koymak üzere gerçekleştirilen bir alan araştırmasıdır. Araştırmada, teorik olarak, modernleşme sürecinin yaşandığı toplumumuzda, tüketim davranışının temelleri, tüketim süreci ve bu süreci etkileyen faktörler, tüketim davranışının ortaya çıkışı incelenmiştir. Bu çerçevede de İslam Dininin tüketim davranışı ile ilgili bakış açısının topluma yansımaları ortaya konmaya çalışılmıştır. Uygulamalı olarak ise tüketim kültürü ve din ve dindarlığın tüketim davranışı üzerindeki etkileri, araştırmanın hipotezleri çerçevesinde, Din Sosyoloji Bilim Dalı’nın yöntem ve teknikleriyle incelenmiştr. Bu şekilde genel anlamda tüketim araş- tırmalarına, özel anlamda ise Din Sosyolojisi Bilim Dalı ve bu alanda yapılan araştırmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu bağlamda iki il merkezinde toplam 1067 kişiye konuyla ilgili anket uygulanarak istatistiki değerlendirmeler SPSS 10.0 paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde x2(Ki kare)test kullanılmıştır. Netice olarak, tüketim kültürünün gittikçe etkisini arttırdığı günümüzde, sosyolojik, psikolojik, ekonomik vb. pek çok boyuta sahip olan tüketim davranışının ortaya çıkışında, bireylerin sahip olduğu değerlerin konumlandırılmasının oldukça önemli olduğu görülmüştür. Dindarlığın ba- ğımsız değişken olarak ele alındığı, tüketim araştırmalarının genelinden farklı olarak tüketim davranışında dindarlığın etkisinin ve yerinin uygulamalı olarak tespit edilmeye çalışıldığı araştırmada ister geleneksel isterse modern toplumlarda dinin tüketim davranışını belirlemede halen etkin ve zaman zaman da dönüştürücü bir rol oynadığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
This study is a feld survey which is performed to demonstrate the relatonship between consumpton culture and religion in provincial centers of Konya and İzmir. In this study, it has been studied theoretcally that foundaton of consumpton behavior, the consumpton process and the factors affectng this process, the emergence of consumpton behavior in our society where the process of modernizaton has been experienced. In this context, it has been tried to put forward the reflectons of Islamic point of view about consumpton behavior on the society. Practcally, consumpton culture and religion and the effects of religiosity on consumpton behavior have been investgated with the methods and techniques of Sociology of Religion within the framework of the research hypothesis. In this way it has been aimed to contribute to the consumpton researches in general. In partcular, to the Department of Sociology of Religion and researches in this area. In this context, the relevant surveys were applied with a total of 1067 people in two provinces and statstcal analyzes were performed with SPSS 10.0 sofware package. In evaluatng the data x2 (chi-square)test was used. As a result, nowadays the impacts of consumpton culture are increasing, in the emergence of consumpton behavior which has dimensions like sociological, psychological, economic, the positoning of the value of individuals has been found to be quite important. In our research where religiosity taken as an independent variable, different from the general consumpton researches, tried to determine the effect and locaton of religiosity on consumer behavior practcally, it has been determined that religion has stll actve and transformatve role in modern and traditonal societes to determine the consumpton behavior.
Keywords
- (**) Bu makale, 2009 yılında Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde kabul edilen Tü- ketim Kültürü ve Din isimli çalışmadan geliştirilmiştir. Kaynaklar
- Altan, Mehmet (1987) . Ekonomik Gelişmenin Sosyal Boyutları. Kapital, 51-55.
- Baudrillard, Jean (2004).Tüketim Toplumu. (Çevirenler: Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin). İstan-
- Çarkoğlu, Ali; Toprak, Binnaz (2000).Türkiye’de Din, Toplum ve Siyaset. İstanbul: Tesev.
- Çelik, Celalettin (2002) Şehirleşme ve Din. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Dedeoğlu, Ayla Ö.(2004). Tüketici Davranışı Araştırmalarında Pozitivist, Yorumsamacı ve Post- modern Yaklaşımlar. Pazarlama İletişim ve Kültürü Dergisi,3(10),33-45.
- Durakbaşa, Ayşe, Cindoğlu, Dilek (2003).Tezgâh Üstü Karşılaşmalar Toplumsal Cinsiyet ve Alış- veriş Deneyimi.(Derleyenler: Deniz Kandiyoti, Ayşe
- Fox, D. (1969). The Research Process in Education, Holt: Rinehart.
- Glock, Charles Y.(1998). Dindarlığın Boyutları Üzerine. (Der. Yasin Aktay, M. Emin Köktaş).Din Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları, 252–270.
- Gökçe, Birsen (1992). Toplumsal Bilimlerde Araştırma (2.Basım).Ankara: Savaş Yayınları.
- Harvey, David(1999) Postmodernliğin Durumu.(Çeviren: Sungur Savran).İstanbul: Metis Yayın- ları.
- Illich, Ivan (2002).Tüketim Köleliği (Çev. , Mesut Karaşahan).İstanbul: Pınar Yayınları.
- Işın, Ekrem (1985).19.yy’da Modernleşme ve Gündelik Hayat. Tanzimat’tan Cumhuriyete Türki- ye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları,553–555.
- Karasar, Niyazi (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi (11.Bası). İstanbul: Beta Yayınları.
- Kozakoğlu, Ahmet (1999) “Anahtar Tüketicide” . İslâm, 59–60.
- Köktaş, M. Emin(1993). Türkiye’de Dini Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları.
- Kuhn, Thomas (1995). Bilimsel Devrimlerin Yapısı.(4.Basım)(Çeviren: Nilüfer Kuyaş).İstanbul: Alan Yayınları.
- Lefebvre, Henrı (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat. (Çeviren: Işın Gürbüz).İstanbul: Me- tis Yayınları.
- Mannan, M.A (1973). İslam Ekonomisi, Teori ve Pratik (Çeviren:Bahri Zengin) İstanbul: Fikir Yayınları.
- Marshall , Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çevirenler: Osman Akınhay, Derya Kömürcü) An- kara : Bilim ve Sanat Yayınları.
- Meriç, Ümit, Sözen Edibe, Özsoy, Osman vd .(2006).Konya’da Hayat Tarzı.İstanbul: Genar.
- Mucuk, İsmet (1990) Pazarlama İlkeleri. İstanbul: Der Yayınları.
- Odabaşı, Yavuz (1999)Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü. İstan- bul: Sistem Yayınları.
- Onay, Ahmet (2002) . Dindarlık Ölçme Çalışmaları. İslami Araştırmalar.14, 181-192.
- Özata, Zeynep (1996). Postmodern Tüketici Araştırmaları. http://zeynepozata.wordpress. com/2006/09/17/postmoderntuketicarastirmalari/ ErişimTarihi: 07.03.2009.
- Ritzer, George (2000).Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Çeviren : Şen Süer Kaya) İstan-
- Subaşı, Necdet (2001). Gündelik Hayat ve Dinsellik. Avrupa Günlüğü. 2, 237-259.
- Şener, Arzu, Babaoğul, Müberra (2003) Kadınların Aynı Markalı Ürünleri Tekrar Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi. http://www.s.dergi.hacettepe.edu.tr./aysesener_makale_htm_85.k.erişim tarihi. 11.10.2007
- Şireli, Aykut. F(1973).Türkiye’de Departmanlı Mağazaların Müşterilerinin Sosyo- Ekonomik Özellikleri. İstanbul : İ.Ü.Pazarlama Enstitüsü Yayınları.
- Tuik (2007a): Türkiye İstatistik Kurumu Konya İl Nüfusu. http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/ wserwlet?adnks=&repeort=turkiye_ilce_koy_sehir_RDF&p_il1=42p_kod=1&desform at=html&ENVID=adnksEnv. Erişim Tarihi:03.01.2008.
- Tuik (2007b): Türkiye İstatistik Kurumu İzmir İl Nüfusu. http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/ws erwlet?adnks=&repeort=turkiye_ilce_koy_sehir_RDF&p_il1=35p_kod=1&desformat= html&ENVID=adnksEnv.Erişim Tarihi:03.01.2008.
- Tuik (2007c):İstatistik Yıllığı.http:// www. Tuik.gov.tr/ yillik/yillik.pdf.ErişimTarihi:23.12.2008
- Yaran, Rahmi (2007). İslam Fıkhında İhtiyaç Kavramı ve Kurumsallaşması.İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
- Zorlu, Kadir A(2006) . Modern Tüketim Tarihinden Tüketim Araştırmaları, Tüketim Sosyolojisi, Ankara: Glocal Yayınları.
