Bu makale John Rawls tarafından hem Politcal Liberalism (Siyasal Liberalizm) hem de Law of Peoples’ta (Halkların Yasası) savunulan türden bir çoğulculu- ğun noksanlıklarını gündeme getirmektedir. Burada meşru olan ve meşru olmayan arasındaki ayrımın makuliyet ve ahlakilik ile kotarılmaya çalışılmasının, Rawls’un yaklaşımının siyasalın-politik olanın (durumun) ehemmiyetini bihakkın kavramasına mani olduğu ifade edilmektedir. Dışlayıcı tutumlar akıl ile temellendirilir şekilde sunulmakta ve siyasetin antagonistik boyutu dikkate alınmamaktadır. Bu makale ayrıca, Rawls’un, “düzgün” hiyerarşik toplumlara olan atına rağmen, batılı liberal modelin evrensele teşmili anlamına gelen “gerçek- çi ütopya” düşüncesini de ele almaktadır.
Bu makale John Rawls tarafından hem Politcal Liberalism (Siyasal Liberalizm) hem de Law of Peoples’ta (Halkların Yasası) savunulan türden bir çoğulculu- ğun noksanlıklarını gündeme getirmektedir. Burada meşru olan ve meşru olmayan arasındaki ayrımın makuliyet ve ahlakilik ile kotarılmaya çalışılmasının, Rawls’un yaklaşımının siyasalın-politik olanın (durumun) ehemmiyetini bihakkın kavramasına mani olduğu ifade edilmektedir. Dışlayıcı tutumlar akıl ile temellendirilir şekilde sunulmakta ve siyasetin antagonistik boyutu dikkate alınmamaktadır. Bu makale ayrıca, Rawls’un, “düzgün” hiyerarşik toplumlara olan atına rağmen, batılı liberal modelin evrensele teşmili anlamına gelen “gerçek- çi ütopya” düşüncesini de ele almaktadır.
(**) Chantal Mouffe, The Limits of John Rawls’s Pluralism, Politics, Philosophy & Economics, 2005; 4; 221, published by: Sage Publications (http://ppe.sagepub.com/cgi/content/abstract/4/2/221).
1 Chantal Mouffe, The Return of the Political (Phronesis) (London: Verso, 1993) ve The Democratic Paradox (London: Verso, 2000). Mezkur eserler sırasıyla “Siyasetin Dönüşü” (2008) ve “Demokratik Paradoks” (2001) adıyla Epos yayınları tarafından ve dilimize kazandırılmıştır.
2 Rawls’un “hakkaniyet olarak adalet” anlayışını uluslararası politikaya taşımaya çalıştığı bu eser İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından, filozofun “Kamusal Akıl Düşüncesinin Yeniden Ele Alınması” isimli diğer mühim bir makalesi ile birlikte 2003’te “Halkların Yasası ve Kamusal Akıl Düşüncesinin Yeniden Ele Alınması” adıyla çevrilmiştir.
3 John Rawls, Political Liberalism (New York: Columbia University Press, 1996), p. xviii. Eser Bilgi Üniversitesi tarafından Siyasal Liberalizm adı ile dilimize kazandırılmıştır.
8 Rawls, The Idea of Public Reason Revisited, in The Law of Peoples, (Cambridge, MA: Har- vard University Pres, 1999), p. 140-1.
11 C. Mouffe, Demokratik Paradoks, çev: A. Cevdet Aşkın, Epos Yay., Ankara, 2009. Mouffe bu eserinde Politik Liberalizm başlığı altında “rasyonalist yaklaşımların tehlikeli sonuçlarını göstermek için Rawls’un düşüncelerini örnek olarak seçtiğini” söylüyor. Rawls basit bir modus vivendiden ötesini, daha derin bir ahlak içeren bir mutabakatı arasa da, Mouffe’e göre bu özünde siyasal olan bir tutumu ahlaki imiş gibi göstermekte olup, Rawls’un muhakemesinde mühim bir yeri haiz makul kavramı da ahlaki değil gayet siyasaldır. Ayrıntılı inceleme için bkz. s. 35-46. Ayrıca bkz. Mouffe, Siyasetin Dönüşü, çev: F. Balcı, A. Çolak, Epos Yay., Ankara, 2010.
13 Örneğin, Jean-Pierre Dupuy’un Le Sacrifice et l’envie (Paris: Calmann-Levy, 1992)’de sun- duğu çözümlemeye bkz.
14 Esasen Rawls’un da aynı şekilde bütün mümkün kapsamlı öğretilerin içerildiği ve hiçbir dünya görüşünün dışlanmadan kendini evinde hissedeceği bir sistemin mümkün olmadığı iddiasını hayli dikkat çekici bulmuşuzdur. Ona göre bazı öğretilerin öbürlerine tercihini gerektiren sosyal etkilerden hiçbir siyasî adalet kaçınamaz. Hiçbir toplum tüm hayat tarzlarını kapsayamaz. Bu doğaldır, adaletsizlik değildir. Dolayısıyla “kayıpsız bir sosyal dünya yoktur”. Bkz. Rawls, Political Liberalism, (Expanded Edition), Columbia Univ. Press, New York, 2005, s. 197. Biz doktora çalışmamızda bunu, mümkün dünyalar içindeki en mükemmel toplum olma imasındaki “liberal-seküler bir teodise” olarak nitelendirmiştik (çn).
19 Richard Falk ve Andrew Strauss, “The Deeper Challenges of Global Terrorism: A Democra- tizing Response”, in Debating Cosmopolitics, edited by Daniele Archibugi (London: Verso, 2003), p. 2006. Kaynaklar
Falk, Richard and Andrew Strauss, “The Deeper Challenges of Global Terrorism: A Democrati- zing Response”, in Debating Cosmopolitics, edited by Daniele Archibugi (London: Verso, 2003)
Dupy, Jean-Pierre, Le sacrifice et l’envie (Paris: Calmann-Levy, 1992).
Mouffe, Chantal, The Return of the Political (Phronesis) (London: Verso, 1993).
_________, The Democratic Paradox (London: Verso, 2000).
Rawls, John, Political Liberalism (New York: Columbia University Press, 1996).
_________, The Idea of Public Reson Revisited, in The Law of Peoples (Cambridge, MA: Har- vard University Pres, 1999).