Author :
Abstract
Geniş anlamıyla ziyaret, otoritesi kabul edilen bir kişiye ya da mekâna saygı sunmak amacıyla yapılan gönüllü bir etkinliktir. Bu yüzden, ziyaret fenomeni geleneksel Türk dini ve sosyokültürel yaşayışın vazgeçilmez unsurları arasında yer almaktadır. Ziyaret fenomeninin temelinde yatan asıl gaye kutsala ulaşmak ve onu yaşamaktır. Ayrıca ziyaret fenomeni içinde yaşadığı toplumun dini, sosyal ve kültürel yapısıyla bir bütünlük oluşturduğundan önem arz etmektedir. Bu inanç ve pratiklerin geri planında insan psikolojisinin, çevre faktörünün, sosyal ve ekonomik imkânların etkileri yanında, İslam öncesi Türk inanç ve kültürü- nün izlerini görmek mümkündür. Önceki inanç kültürümüzün Tanrı inancı ve bu merkez etrafında var olan; bazı güçlü ruhlardan yardım isteme İslami renge bü- rünerek “evliya kültü”ne dönüşmüştür. Bu durum Türk Müslümanlığının farklı bir yönü olarak halkın ziyaret fenomeninin İslami motiflerle karışık bir kült ile halk dindarlığının ve halk inançlarının yansımaları olarak görülmelidir. Bu çalış- mada fenomenolojik bir yöntem esas alınmış ve toplumumuzun dini hayatının önemli bir bölümünü oluşturan ziyaret olgusu, din sosyolojisinin bilimsel yöntemleri ile incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
In the broadest sense, then, ziyaret (visitng) is avoluntary movement for the purpose of paying respect, implicitly to a person or a shrine whose authority is thereby acknowledged. Therefore, visitng phenomenon is necessary elements of traditonal Turkish religious and a sociocultural life. The essental aim of the visitng phenomenon is to reach sacred and to experience it. The visitng phenomenon is also crucial as it unites with the religion, social and cultural organisms of the society it belongs to. Except this belief and its behaviours and also near the people’s pscychology, enviroment factor, social and economical possibilites effects, it is possible to see theTurkish belief and Turkish Culture before the terms of Islam. Our previous belief culture was God Belief and the some strong souls. The understanding of wanted a help from these strong soul, transformed toMoslom Saint Culture and Islam colour. This situaton seems as a reflecton of people’s religious and their believes with a mixed culture of Islam motf which people’s visitng phenomen of a different shape of TurkishMuslom. In this researche is done by phenomenogical method and the visit subject consttutes an important part of in our people’s religious life has been studied with scientfc methodof sociology of religion.
Keywords
- (**) Bu makale, “Ziyaret Fenomeni Çerçevesinde Türk Popüler Dindarlığı:Aziz Mahmut Hüdayi Türbesi Örneği”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi,Marmara Üniversitesi SBE 2012) adlı çalışmadan üretilmiştir. Kaynaklar
- Arslantürk, Zeki,(2001),Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metot ve Teknikleri, İstanbul: Çamlıca Yay.
- Assman, Jan, (2001), Kültürel Bellek, çev. Ayşe Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yay.
- Atasagun, Galip,(2004), Mevlana ve Türbesi, Konya: Selçuk Üniversitesi Yay.
- Beningsen, Alexandre, Chantal L.Q., (1988), Sufi ve Komiser, çev.O.Türer, Ank.: Akçağ Yay.
- Berger, Peter,(2002), “Dinin Krizinden Sekülerizmin Krizine”, Sekülerizm Sorgulanıyor, (ed.Ali Köse), İstanbul: Ufuk Kitapları.
- Bilgiseven, A.Kurtkan,(1989), Sosyal İlimler Metodolojisi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Coşkun, Ali,(2004), Mehdilik Fenomeni, İstanbul: İz Yay.
- Cox, James L,(2004), Kutsalı İfade Etmek, çev. Fuat Aydın, İstanbul: İz Yay.
- Çıblak, Nilgün,(2005), “Çukurova’da Halk Hekimliği ve İlgili Uygulamalarda Eski Türk İnançları- nın İzleri”, Ankara: Türk Kültürü, Sayı:507-508.
- Demir, Ömer,(2007), Bilim Felsefesi, Ankara: Vadi Yay.
- Fichter, Joseph,(2004), Sosyoloji Nedir, çev. Nilgün Çelebi, Ankara: Anı Yay.
- Günay, Ünver,(1998), Din Sosyolojisi, İstanbul: İnsan Yay.
- Günay, Ünver,(2003), “Türk Halk Dindarlığının Önemli Çekim Merkezleri Olarak Dini Ziyaret Yer- leri”, Kayseri:Erciyes Ü.S.B.E.D.,Sayı:15.
- Günay, Ünver; Güngör, Harun vd.,(2001), Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilimi Araştırması, Kayseri: Erciyes Ünv. Yay.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem,(1996), İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Karasar, Niyazi,(1986), Bilimsel Araştırma Yöntem: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Bilim
- Keskin, Yahya Mustafa,(1999), “Turhal, Yeşilyurt ve Sulusaray İlçelerin Halk Dindarlığının Bir Boyutunu Oluşturan Ziyaret, İnanç ve Uygulamaları”, Elazığ: Fırat Ü.İ.F.D.
- Keskin, Yahya Mustafa,(2004), Değişim Sürecinde Kırsal Kesim Aleviliği, Ank.:İlahiyat Yay.
- Ocak, A.Y.,(1996), Babailer İsyanı, İstanbul: Dergah Yay.
- Ocak, A.Y.,(1997), Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler, Ankara: TTK
- Pierre, Jacques,(2001), “Hermenötik ve Dilsel Ana Kalıbı: Mircea Eliade Örneği”, Din Bilim Yazı- ları I, Derleyen ve çev.: Zeki Özcan, İstanbul: Alfa Yay.
- Slattery, Martin, (2010), Sosyolojide Temel Fikirler,(Yay.Haz:Ü.Tatlıcan, G. Demiriz), İstanbul: Sentez Yay.
- Türkdoğan, Orhan,(1989), Bilimsel Değerlendirme ve Araştırma Metodolojisi, İstanbul: M.E.B.
