Author :
Abstract
İnsan diğer insanlarla ilişkiler kurarak kendi varlığını ortaya koyabilir. Ancak bazı durumlarda bu ilişkiler kırıcı, incitici, üzücü hata zarar verici olabilir. Kişi kendisi zarar görüp üzülebileceği gibi, isteyerek ya da istemeyerek ilişki kurduğu başka insanlara da zarar verebilir. Bu nedenle, kimi zaman af diler; kimi zaman ise başkalarını affetmesi gerekir. Yaratıcı olarak kabul etiği Tanrı’dan af dileyebileceği gibi, başına gelen bazı olaylar nedeniyle O’nu affedemediği durumlarla da karşılaşabilir. Felsefe ve din affediciliği genellikle bir erdem ve ahlakla bağlantılı olarak ele alırken, psikoloji bilimi affetmeyi, psikolojik iyi oluş bağlamında terapötik bir etken olarak ele almakta, affetme sürecini ve affedicilik üzerinde etkili olan unsurları incelemektedir. Din ile ilişkisi kurulduğunda ise affediciliğin İbrahimi dinler tarafından bir erdem olarak sunulduğu görülmektedir. Ayrıca affedicilik ve dindarlık üzerine yapılan araştırmalar, dindarlık ve affedicilik arasında olumlu bir ilişki tespit etmektedirler. Bu makalede affedicilik, genel olarak psikoloji ve teolojinin bakış açısı ile ele alınmakta; bir kişilik özelliği anlamının yanında belirli durumlar için gerçekleşen affetme anlamına da yer verilmektedir. Affetmenin doğası, affetme süreci ve affetme üzerinde etki eden unsurlara ayrıca değinilmekte, affedicilik ve din arasındaki bağlantı ortaya konulmaya çalışılmaktadır.
Keywords
Abstract
The person can only reveal his or her being during the relatonship with other people. But in some cases, the relatons may be offending, deplorable, indelicate or even damaging. In a case the person may suffer from a partcular relaton and become sad, in another case he or she, willingly or unwillingly, give harm to the people in relaton. For these reasons, sometmes people need to beg pardon and sometmes forgive others. The person appeals for mercy in front of the God, the Creator, and in partcular situatons encountered, he or she may not assume the full responsibility and accuse the God. While the philosophy and the religion present forgiveness as a virtue and in relaton with morality, the psychology take the issue as a theropeutc factor within the framework of the phschologic well being and make research on the process of the forgiveness and the elements actve on the forgiveness. Establishing the relatonship between the religion and the forgiveness, we observe that the Abrahamic religions offer forgiveness as a virtue. Furthermore, the researches on the forgiveness and the religiousness prove a positve relatonship between sincere devoton and the forgiveness. The forgiveness in this artcle generally taken in the perspectve of the teology and psychology. Along with its being the meaning of a feature of personality, forgiveness is evaluated as an acton realized in different circumstances. The nature of the forgiveness, the process and the components affectng this process are also dealed in the artcle and my humble effort in this artcle is to present the relaton between the religion and the forgiveness.
Keywords
- 1 TDK, Büyük Türkçe Sözlük, Erişim: 01.06.2015 http://www.tdk.gov.tr/index.
- Akhtar, S. (2002). Forgiveness: Origins, Dynamics, psychopathology, and technical relevance, The Psychoanalytic Quarterly, 71 (2), ss. 175-212.
- Akın, M., Özdevecioğlu, M. ve Ünlü, O. (2012). Örgütlerde intikam niyeti ve affetme eğiliminin çalışanların ruh sağlıkları ile ilişkisi, Amme İdaresi Dergisi, 45 (1), ss.77-97.
- Alpay, A. (2009). Yakın İlişkilerde Bağışlama: Bağışlamanın; Bağlanma, Benlik Saygısı, Empati ve Kıskançlık Değişkenleri Yönünden İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ankara.
- Ayten, A. (2009). Affedicilik ve Din: Affetme Eğilimi ve Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37 (2), ss. 111-128.
- Bono, G., McCullough M.E., and Root, L. M. (2008). Forgiveness, Feeling Connected to Others, and Well-Being: Two Longitudinal Studies, Personality And Social Psychology Bulletin 34 (2), pp. 182-195.
- Bugay, A. (2010). Kendini affetmeyi yordayan sosyo-bilişsel, duygusal, davranışsal faktörlerin incelenmesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- Bugay, A. & Demir, A. (2011). Hataya İlişkin Özelliklerin Başkalarını Affetmeyi Yordaması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (35), ss.8-17.
- Bugay, A. & Demir, A. (2012). Affetme Arttırılabilinir mi? : Affetmeyi Geliştirme Grubu, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), ss. 96-106.
- Enright, R. & Coyle, C. (1998). Researching the process model of forgiveness within psycholo- gical interventions, In: Dimensions of forgiveness: psychological research theological perspectives (ed. E. Worthington), London: Templeton Foundation Press. pp. 139-16.
- Çapan, B. E. & Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik Sağlamlığın Yordayıcısı Olarak Affedicilik, e-Inter- national Journal of Educational Researc 5(4), pp 70-82.
- Çardak, M. (2012). Affedicilik Yönelimli Psiko-Eğitim Programının Affetme Eğilimi, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Psikolojik İyi Oluş, Sürekli Kaygı ve Öfke Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
- Çınar, A. (2010). İslâm Ahlâkının Bireysel Boyutu 1: Güzel Ahlâk (Faziletler), içinde: İslam Ahlak Esasları, Anadolu Üniversitesi ilâhiyat Önlisans Programı, Anadolu üniversitesi.
- Çoklar, I. & Dönmez, A. (2014). Kişiler Arası İlişkilerde Bağışlama Üzerine Bir Gözden Geçirme, Nesne Psikoloji Dergisi, 2(4), ss. 34-54.
- Emmons, R.A. ve Paloutzıan, R.F.(2001). Din Psikolojisi, (çev. A. Ayten) M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 21 (2001/2), ss.105-124.
- Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgive- ness, and self forgiveness. Counseling and Values, 40 (2), 107-126.
- Enright, R.D. & North, J. (Eds) (1998). Exploring forgiveness. Madison, WI: University of Wis- consin Press.
- Enright, R.D & North, J, (1998). Introducing forgiveness, in: Exploring Forgiveness,(ed. R. En- right and J. North), Madison, WI: University of Wisconsin Press, ss. 3-9.
- Enright, R.D., & Fitzgibbons, R.P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resol- ving anger and restoring hope. Washington, DC: American Psychological Association.
- Ergüner Tekinalp, B. & Terzi, Ş. (2012). Terapötik Bir Araç Olarak Bağışlama: İyileştirici Etken Olarak Bağışlama Olgusunun Psikolojik Danışma Sürecinde Kullanımı, Eğitim ve Bilim, 37(166), ss. 14-24.
- Güneş, M. (2011). Tasavvuf Kültüründe İntikam (Erzurumlu İbrahim Hakkı Örneği), Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl III, Sayı 1/2, ss. 359- 367.
- Hirsch,J.K., Webb, J. R. and Jeglic, E. L.(2011). Forgiveness, Depression, and Suicidal Behavior Among a Diverse Sample of College Students. Journal of Clinical Psychology, 67(9), pp. 896-906.
- İbn Hazm, (çev. M. Çağrıcı) (2012). Ahlak ve Davranış Tarzları Nefislerdeki Ahlaki Hastalıkların Tedavisi, Ankara: TDV Yayınları.
- Kara, E. (2009). Din ve Psikolojik Açısından Bağışlayıcılığın Terapötik Değeri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (8), s. 221-229.
- Karakaş, A.C. (2014). Gerçeklik Terapisi Yönelimli Dini Başa Çıkma Psikoeğitim Programının Af- fetme Esnekliği, Empati ve Stresle Başa Çıkma Üzerindeki Etkisi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi, Sakarya.
- Kasapoğlu, A. (2007). Kur’an’da Affetme Olgusu (İnsanların Birbirlerini Affetmeleri), Diyanet İlmi Dergi, 43 (4), ss.7-30.
- Kızılabdullah, Y. (2015). Ahlak Öğretiminde Aile: Vicdan Örneğinde Bir model denemesi, Geçmiş- ten Geleceğe Ahlak, (ed. Asife ÜNAL), Bartın Üniversitesi Yayınları No: 23, ss. 261-274.
- McCullough, M. E., Pargament, K. I., & Thoresen, C. E. (2000). The psychology of forgiveness: History, conceptual issues, and overview. In M. E. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 1–14). New York: Guilford.
- McCollough, M. E. (2008). Beyond Revenge The Evolution of the Forgiveness Instinct, San Fran- cisco: Jossey-Bass.
- McCollough, M.E., Bono, G. and Root, L. M (2013), (çev. A. Ayten) “Din ve Affedicilik”, Din ve Maneviyat Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları (der. Paloutzian, R. F. & Park, C. L.), Ankara: Phoenix, ss. 211-240.
- McCullough, M.E., & Worthington, E. L. (1999). Religion and the forgiving personality. Journal of Personality, 67 (6), 1141-1164.
- McCullough, M.E Witvliet, C.V. (2002). The psychology of forgiveness, In: Handbook of positive psychology (eds. C.R. Sinder & S.J. Lopez) pp. 446-455.
- Noor, M., Brown, R., Manzi, R.G.J., Lewis, C.A ( 2008). On Positive Psychological Outcomes: What Helps Groups With a History of Conflict to Forgive and Reconcile With Each Other? Personality And Social Psychology Bulletin, 34 (6), pp. 819-832.
- Özdoğan, Ö. (2006). İnsanı Anlamaya Yönelik Bir Yaklaşım: Pastoral Psikoloji, AÜİFD 47 (2), ss. 127-142.
- Özdoğan, Ö. (2008). İnsana manevi- psikolojik yaklaşım, AÜİFD, 49(2) ss. 77-102.
- Rangcanadhan, A.R. & Todorov, N. (2010). Personality And Self-Forgiveness: The Roles Of Sha- me, Guilt, Empathy And Conciliatory Behavior, Journal of Social and Clinical Psychology, 29(1), pp. 1 -22.
- Ransley, C. & Spy, T. (Eds) (2004). Forgiveness and the Healing Process A central therapeutic con- cern, Hove and New York: Brunner Routledge, http://en.bookfi.org/book/1087525.
- Ransley, C. (2004). Forgiveness : themes and issues, In: Forgiveness and the Healing Process A central therapeutic concern, (eds. Ransley, C. & Spy, T.) Hove and New York: Brunner Routledge, pp. 10-32.
- Rye, M.S., Pargament, K.I., Ali, M.A., Beck, G.L., Dorff, E.N., Hallisey, C., Narayan, V. and Willi- ams, J.G. (2000). Religious perspectives on forgiveness, In: Forgiveness: theory, research and practice, (eds. M.E. McCullough, K.I. Pargament and C.E. Thoresen), New York: The Guilford Press.
- Sarı, E. (2014). Affetmenin Kendini Gerçekleştirme Üzerindeki Etkileri, Elementary Education Online, 13(4), ss.1493-1501.
- Sarıçam, H. & Akın, A. (2013). Affedicilik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), ss. 37-46.
- Smedes, L. B. (1998). Bağışlayın ve Unutun, (Çev. G. Tümer), Ankara: HYB Yayıncılık.
- Spy, T. (2004). In: Forgiveness and the Healing Process A central therapeutic concern, (eds. Ransley, C. & Spy, T.) Hove and New York: Brunner Routledge.
- Staub, E., Pearlman, L. A., Gubin, A. and Hagengimana, A. (2005). Healing, Reconciliation, For- giving And The Prevention Of Violence After Genocide Or Mass Killing: An Intervention And Its Experimental Evaluation In Rwanda, Journal of Social and Clinical Psychology, 24(3), pp. 297-334.
- Şahin, H. (2014). Kur’ân' da Af Kelimesi Ve Affetmenin Anlam Alanı, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Erzurum.
- Şahin, M. (2013), “Affedicilik İle Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açı- sından İncelenmesi”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya.
- Thompson,Y. L., Snyder, C. R. (Rick) and Hoffman, L. (2005). Heartland Forgiveness Scale, Fa- culty Publications, Department of Psychology.
- Witvliet, C. V. O. (2001). Forgiveness and health: Review and reflections on a matter of faith, feelings, and physiology. Journal of Psychology and Theology, 29(3), pp. 212-224.
- Yeğin, H. İ. (2010). Öfke Duygusu ve Dini Açıdan baş edebilme Yolları, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(2), ss. 235 -258.
- TDK, Büyük Türkçe Sözlük, erişim tarihi: 01.06.2015 http://www.tdk.gov.tr/index.
