TÜRKİYE’DE ANADİLDE EĞİTİM TARTIŞMASI BAĞLAMINDA OKULSUZLAŞMA (OKULSUZ TOPLUM) TEORİSİ VE OSMANLI EĞİTİM MODELİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada Osmanlı eğitim modeli ve İvan İlliç’in “Okulsuzlaşma”(Okulsuz Toplum) teorisi karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Modern eğitim sisteminin tektipleştirici olduğu, yereli öldürdüğü uzun süredir gündemde olan bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern eğitim sisteminin insanı sayıya dö- nüştürme çabasına eleştiri olarak, İllich tarafından geliştirilen “okulsuzlaşma” ya da “okulsuz toplum” teorisi, insanların birey olarak kendini gerçekleştirmesine olanak sunan bir yaklaşım olarak üzerinde durulması gerekir. Okulsuz toplum modeli ile Osmanlı eğitim modeli arasında oldukça önemli benzerliklerin olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Osmanlının son döneminden başlayan Cumhuriyetin ilk döneminde ivme kazanan ve günümüzde de hala tartışılan eğitim modeli tartışmalarına katkı yapmak amacıyla, devlet eliyle ve zorunlu olarak verilen genel eğitimin olumsuzluklarına eleştiri olarak geliştirilen “Okulsuz Toplum” teorisiyle, Klasik Osmanlı toplumunda vakıflar aracılığıyla gönüllülük esasına göre düzenlenmiş eğitim modelinin benzerliklerine dikkat çekilmektedir. Böylece Kaynağı modern Bat olan tektipleştirici eğitim modeline alternatif model olarak vakıf merkezli eğitim modelinin ülkemizdeki başta “anadilde eğitim” ve “din eğitimi” gibi konular olmak üzere eğitimdeki birçok soruna çözüm olabileceği savunulmaktadır
Keywords
Abstract
In this study, the Otoman educatonal model and Ivan İlliç’s “Theory of Deschooling Society “comparatve perspectve. Standardizing the modern educaton system, which is the locale that is on the agenda for a long tme there have been eliminated. Critcism of efforts to convert the number of people in the modern educaton system, “ theory of without school community” as an approach that offers the possibility of people as individuals, need to focus on self realizaton by Illich developed. Deschooling Society and the Otoman Empire seems to be very important similarites. Gained momentum in the last period of the Otoman Empire began with the establishment of the Republic in this study and in order to contribute to the debate on educatonal model stll debated today as required by the State, and developed as a critcism of the negatve aspects of general educaton “ theory of Deschooling Society” the foundatons of Classical Otoman society organized on a voluntary basis through the training model atenton is drawn to the similarites. Thus, an alternatve source of modern Western model of educaton as a model for standardizing the foundaton of mother tongue based educaton model in our country, partcularly in educaton, including issues such as mother-tongue educaton and religious educaton could be argued that the soluton to many problems
Keywords
- (**) Bu makale Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin Kasım 2013’te düzenlediği “Eğitim Felsefesi Ulusal Sempozyumu”nda sözlü tebliğ olarak sunulmuştur. Kaynaklar
- Ergin, Osman (1977), Türkiye Maarif Tarihi, Eser Matbaası, İstanbul. Eş, Mecit (1991), Tarihsel Bir Bakışla Klasik Osmanlı Maliyesi, Eskişehir.
- Güran, Tevfik (2006), Ekonomik ve Mali Yönleriyle Vakıflar, İstanbul.
- Illich, İvan (1971), Deschooling Society, Harper & Row, New York.
- Kazıcı, Ziya (2003), Osmanlı Vakıf Medeniyeti, İstanbul.
- Kızılçelik, Sezgin (2004), Sosyal Bilimleri Yeniden Yapılandırmak, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Kocabaşoğlu, Uygur (1989), Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika, 19. Yüzyılla Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, Arba Yayınları, İstanbul. İhsanoğlu, Ekmeleddin (1999), Osmanlı Medeniyeti Tarihi, Feza Gazetecilik A.Ş. 1. Cilt, İstanbul.
- Slattery, Martin (2011), Sosyolojide Temel Fikirler (Yayına hazırlayan: Ümit Tatlıcan-Gülhan De- miriz), Sentez Yayınları, Bursa.
- Tozlu, Necmettin (1991), Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Akçağ, Ankara.
- Vahapoğlu, M. Hidayet (1997), Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, M.E.B. Ya- yınları, Ankara.
- Yediyıldız, Bahaeddin (1988), Türk Kültür Sistemi İçinde Vakfın Yeri, Vakıflar Dergisi, S.20.
