Author :
Abstract
19.yüzyılda gerçekleşen Sanayi Devrimiyle bilim ve teknoloji alanında meydana gelen gelişmeler, yeni bir dünya düzeninin arzulandığı, bu bağlamda 17.yüzyıl Aydınlanma düşüncesinden kaynağını alan inanca karşı aklı, tanrısal akla karşı insan aklını, teolojiye karşı bilimi ön plana çıkaran bir düşünce sistemini etkin hale getirmiştir. Bu dönemde bilimden sanata, üretimden tüketme kadar her alanda, geleneksel yani eski olandan uzaklaşmayı, bugüne ait, modern olana ulaşmayı hedefleyen bir anlayış vurgulanmıştır. Bu bağlamda bu çalışmada da 19.yüzyılda ortaya çıkan ve daha sonra kendi içerisinde de dönüşümler yaşayan bu anlayışın ortaya koymuş olduğu tüketim kültürünün çevre üzerindeki etkileri ve sonucunda meydana gelen çevresel sorunlar üzerinde durularak, bu duruma İslam dininin yaklaşım tarzı ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda ilgili literatür taranarak, tüketim davranışının ve tüketiciliğin yaşadığı dönüşüm, modern dönem ve sonrası olan postmodern dönemde tüketimin bir kültür haline gelişiyle yaygınlaşan “ tüket, at” mantığının çevre üzerinde yarattığı tahribat ve İslam dininin genel olarak bu duruma bakışı üzerinde durulmuştur. Çalışma neticesinde bugün bir kültür haline gelen tüketimin aslında bir ihtiyaç giderme davranışı olarak insan için zorunlu olduğu ancak tüketimin bir hazza dönüşmesi ve doyum sağlamak için her şeyin tüketlecek bir nesne olarak görülmesinin çevre üzerinde yol açtığı tahribatlar ortaya konarak İslam dininin tüketim kültürü ve çevre konusundaki prensiplerinin önemi vurgulanmıştır
Keywords
Abstract
The developments in the feld of science and technology emerged with the Industrial Revoluton in the 19th century actvated a thought system that a new world order was desired, in this regard the source of it was the idea of the 17th century Enlightenment, highlightng against the belief to the mind, the human mind to the divine mind, the science to the theology. During this period, in all areas from science to art, from producton to consumpton an understanding was emphasized aiming to move away from the old one that is traditonal, to reach from today that is modern. In this context, in this study, it is emphasized that the effects of consumer culture on the environment emerging in the 19th century and also living transformatons in itself, proved by this understanding, and environmental issues that occur as a result of it and tried to execute the approach of the religion of Islam. In this context, the relevant literature has been reviewed, and it has been emphasized that the damage of the logic of “ consume and throw it away ” which become widespread with the changing of consumpton into a culture in the modern period and afer it, the post modern period, on the environment and perspectve of the religion of Islam to this situaton in general. As a result of the study it has been proved that consumpton which has become a culture today is necessary fort he human as a behaviour of satsfying a need and destructons on the environment caused by the transformaton of consumpton into a pleasure and considering all things as objects to be consumed for satsfacton and the importance of the principles of religion of Islam about consumpton culture and environment has been emphasized.
Keywords
- Ardoğan, R., Tüketim, Nüfus ve Çevre Sorunları: Orantısız Denklem, 4, 81-106, 2012.
- Armağan, S., İslâm ve Çevre, Gündönümü Yayınları, İstanbul,2005.
- Başkaya, F., Küreselleşme mi? Emperyalizm mi? Piyasacı Efsanenin Çöküşü, Ütopya Yayınevi, Ankara, 1999.
- Baudrillard, J., Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2004.
- Alışveriş Deneyimi, Kültür Fragmanları, Türkiye’de Gündelik Hayat, Metis Yayınevi, İstanbul, 2003.
- Ebu Davud, Süleyman b.Eş’as Es- Sicistani, Sünen-i Ebu Davud, Çev: Hüseyin Kayapınar, Necati Yeniel, Şamil Yayınları, İstanbul, 1987.
- el-Müslim, Sahîh-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, Ter: Ahmet Davudoğlu, İstanbul, 1978.
- Ellwood, W., Küreselleşmeyi Anlama Kılavuzu, Metis Yayınları, İstanbul, 2002.
- Foster, J.B. Savunmasız Gezegen Çevrenin Kısa Ekonomik Tarihi, 2.baskı, Epos Yayınları, Ankara, 2008.
- Giddens, A., Modernliğin Sonuçları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1998.
- Gorz, A., İktisadi Aklın Eleştirisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul,1995.
- Gouverneur, J., Kapitalist Ekonominin Temelleri-Çağdaş Kapitalizmin Marksist Ekonomik Tahli- line Giriş, İmge Yayınları, Ankara, 1997.
- Harvey, D., Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları, İstanbul, 1999.
- Illich, I., Tüketim Köleliği, Pınar Yayınları, İstanbul, 2002.
- İbn-i Hanbel, Müsned, Beyrut,1978.
- Karakaş, V., Farklı Bir Bakış Açısıyla Kur’an ve Sünnette Çevre, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2011.
- Karalar, R., Kiracı, H., “Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürebilir Tüketim Düşüncesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63-76, 2011.
- Kozakoğlu, A., Anahtar Tüketicide, İslâm, 1999.
- Köroğlu, C. Z., Tüketim Kültürü ve Din, G.Ü. Yayınları, Gümüşhane, 2012.
- Lefebvre, H., Modern Dünyada Gündelik Hayat, Metis Yayınları, İstanbul, 1998.
- Mannan, M.A., İslâm Ekonomisi, Teori ve Pratik, Fikir Yayınları, İstanbul, 1973.
- Marshall, G., Sosyoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1999.
- Meriç, C., “Liberalizm Yahut Hür Bir Kümeste Hür Bir Tilki”, ss. 9-13, İlim ve Sanat, 1988.
- Odabaşı, Y., Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü, Sistem Yayınları, İstanbul, 1999.
- Swingewood, A., Kitle Kültürü Efsanesi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara,1996.
- Tirmizi, Sünenü’t Tirmizi, Çev: Osman Zeki Mollamehmetoğlu, İstanbul,1981.
- Yapıcı, S., İslam, İnsan ve Çevre, Anıl Matbaacılık, Ankara, 2011.
- Yaran, R., İslâm Fıkhında İhtiyaç Kavramı ve Kurumsallaşması, M.Ü. İ.F. Yayınları, İstan- bul,2007.
- Yeniçeri, C., İslam Açısından Tüketim, Tüketicinin Korunması ve Ev İdaresi, M.Ü.İ.F. Yayınları, İstanbul,1996.
- Wallerstein, I., Tarihsel Kapitalizm, Metis Yayınları, İstanbul, 2002.
- Weber, M., Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Ayraç Yayınları, Ankara, 1999.
