Author :
Year-Number: 2012-11
Yayımlanma Tarihi: 2018-11-02 17:08:21.0
Language : Türkçe
Konu :
Abstract
Sosyal değişimin klasik 19.yüzyıl teorileri benzer bir başlangıca sahip olmaları- na rağmen, dini ve sosyal hareketlerin bilimsel analizleri, sıklıkla farklı sorunları ele almakta ve ayrı paradigmalar kurmaktadırlar. Bu farklılık, bu makalede, tarihi, ideolojik ve kavramsal faktörler referans alınarak tartşılmıştr. Mevcut dinlerin ve toplumsal hareketlerin yapısal ve ideolojik olarak giderek daha çok ortak noktaya sahip oldukları fkri ileri sürülmüştür. Üç süreç- çekişme, küreselleşme ve yetkilendirme- çağdaş hareketlerin karakteristği olarak özdeşleştrilmiştr. Makale, yeni mağduriyetlerin yorumlanması, kimlikler, toplu aktörlerin bir araya gelme şekilleri üzerinde dini ve sosyal hareketlerin merkezi bir itci güç olacağını savunarak sona ermektedir.19. yüzyılda, sosyolojinin kuruluşundan bu yana, dini ve sosyal hareketler, disiplinin aynı analitk köşelerini işgal etmişlerdir. Henüz, daha çok fazla geçmeden, din sosyologları ve toplumsal hareketler çalışmalarında uzman olan kimseler, farklı sorunları ele alarak ve ayrı paradigmalar formülleştrmeyi seçerek, iki tür hareketn de kökleri olan ortak zemini tanımakta başarısız olmuşlardır. Bazı bireysel araştrmacılar- özellikle John Lofland, Rodney Stark ve John Wilson- her iki sosyolojik uzmanlık dalına esas olarak her alanı, diğerlerin fkirleri ve yaklaşımlarına kapatlmış “ izole bir alt kültür evreni” olma eğilimi olması açısından ele alarak, bu alana katkıda bulunmuşlardır. (Robbins,1988a:17) Son yarım on yıl içinde ise, her iki sosyolojik alanda da teorik bir Rönesans meydana gelmiştr. Sosyal hareket teorisyenleri, sosyal hareketlerin nasıl ve neden doğduğunu tam olarak açıklamak için, geleneksel, kaynak mobilizasyonu ve eylem yönelimli paradigmalarla bağdaştrmaya çalışan bir dizi yeni yaklaşımlar keşfetmeye çalışmaktadırlar. (Cohen,1985;Hannigan,1985; Klandermas ve Tarrow, 1988; Papadakis, 1988) “Yeni dini hareketler üzerine bilimsel bir soruşturma, bir on yıldır yeniden canlanmıştr. Din Sosyolojisi de çeşitli ümit verici yeni kavramsallaştrmalardan söz açmaktadır. Özellikle bu, dini hareketlerin kişisel hakkın başlıca kaynakları olduğu (Beckford,1983; McGuire,1982,1983,1985,1988) ve çağdaş dini hareketlerin daha geniş bir dünya düzeninin (Leachner,1984; Wuthnow,1982) ya da küreselleşme sürecinin bir parçası olarak sunulduğu kanısıdır. Analizime, uzun zamandan bu yana din sosyolojisi ve toplumsal hareketler sosyolojisi arasında yabancılaşmaya sebep olan tarihsel, ideolojik ve kavramsal olmak üzere üç ayrı açıklama önererek başlıyorum.
Keywords
Abstract
Keywords
- (*) Bu makale, Toronto Üniversitesinden Profesör John A.Hannigan’ın Social Analysis 1991,Vol:52:No:4:311-331 sayfaları arasında yayınlanmış olan Social Movement Theory and the Sociology of Religion:Toward a New Synthesis’in çevirisidir. Makaleye online olarak http://www.jstor.org/stable/3710849adresinden ulaşmak mümkündür. Makalenin kaynakçası olduğu şekilde verilmiştir.
- 1. 1930ve 1940’larda Şikago Okulu sosyologları ile Şikago Üniversitesi Teoloji Okulu ortak olarak dini hareketler ve değişim konusunda pek çok ezber bozan eser üretti. (Mecklin ,1934;Riddle,1931) Daha önce Lyford Edvards, her ikisi de çok beğeni gören devrimlerin doğal tarihi üzerine eserler (1927) ve erken dönem Hıristiyanlığın eskatalojik olarak sosyal bir harekete dönüşümünün izini sürdüğü bir monografi (1919) ortaya koydu. Ancak 1940’ların sonlarında, gelecek vaat eden bu gelişme anlayışı önemini yitirdi. (Turner,1988;315)
- 5. Sekülerleşme paradigmasının oldukça güncel bir açıklaması için bkz.Hammond(1985) .
- 6. Beckford, Offe’nin dini cemaatleri, Yeni Sosyal Hareketlerden kasıtlı olarak dışladığını ka- bul ederken, (1989:156) bununla beraber O, Offe’nin çalışmasında otonomi, kimlik, insan hayatı için nihai önemli olduğu düşünülen değerlerle yapılması zorunlu olan şeyler ve herhangi bir düzenlemeyi aşan konularda olabildiğince dini bir nitelik sezinlediğini iddia etmiştir. Aynı şekilde Beckford, Touraine’nin sosyal değişim analizini dolaylı olarak dini konulara değinerek ele alır. İşin ilginç yanı Beckford, belki de, aslında doğru olarak Avrupalı Yeni Sosyal Hareketler düşünce tarzında yaklaşan bir değişim hissetmiştir. Belki de bu, çağdaş sosyal hareketlerin manevi boyutunun en bariz bir şekilde farkına varılması olabilir. Alman teorisyen Klaus Eder, son zamanlarda çevreciliğin “ dinin, gerçekten modern bir formu olarak sosyalizmin yerini alma kapasitesine sahip olduğunu iddia etmiştir”(1990)
- 7. Örneğin Stark (1964:701) , Fukuyama (1961) ve Demerath(1961) tarafından yapılan alt sınıfların daha çok dinlerini yaşamaları beklendiği(ibadet törenlerine katılım) sonucuna varılan çalışmalara atıfta bulunur.
- 9. Kişisel görüşme, Haziran 9,1989. Kaynaklar
- Adorno,T.1974. Theses against occultism.Telos 19:7-12.
- Allport,G.1950.The Individual and His Religion.New York:Macmillan.
- Barker,E.1985. “New religious movements: yet another great awakaning?”,pp.36-57 in Hammond,q.v.
- Beckford,J.1978. “ Accounting for conversion”. British Journal of Sociology 29:249-62.
- …………,1983. The restoration of ‘power’ to the sociology of religion. Sociological Analysis 44:11-32.
- ………..,1984. “ Holistic imagery and ethics and new religious and healing movements”.Social Compass 31:259-272.
- ………..,1985. The insulation and isolation of the sociology of religion. Sociological Analysis 46:347-54.
- ……….,1988. “Globalization and religion”. Paper presented to the annual meeting of the Association for the Sociology of Religion, Atlanta,GA.
- ……….,1989.Religion and Advanced Industrial Society. London:Unwin Hyman.
- ………..,1990. The sociology of religion and social problems . Sociological Analysis 51:1-44.
- Bellah,R.,R. Madsen,W.Sullivan,A.Swidler, and S.Tipton.1986.Habits of the Heart: Individualism and Commitment in American Life.New York:Harper&Row.
- Beyer,P.1989. “Globalism and inclusion”,pp.39-53 in Swatos,q.v.
- Birnbaum,N.1969.Sociology and Religion.Englewood Cliffs,NJ:Prentice-Hall.
- Blumer,H.1951.Social movements ,pp.199-220 in A.M.Lee(ed.) , New Outlines of the Principles of Sociology.New York:Barnes and Noble.
- Bramson,L.1961.The Political Context of Sociology. Princeton University Press.
- Broomley, D.and AShupe, Jr.1976.The Moonies in America .Beverly Hills, CA:Sage.
- Campbell,C.1972.Towards A Sociology of Irreligion.New York :Herder and Herder.
- Cohen,J.1985. “Strategy or identity:new theoretical paradigms and contemporary social movements”. Social Research 52:663-716.
- Cuneo,M.1989.Catholics Against the Curch: Anti-Abortion Protest in Toronto,1969-1985. - Toronto :University of Toronto Press.
- Demerath,J.1961. “Religious Orientations and Social Class”.Berkeley:Survey Research Center, University of California(mimeographed)
- Durkheim,E.1957.Professional Ethics and Civil Morals .London:Routledge&Kegan Paul.
- Eder,K.1990. “Environmentalism : a case study in the innovative reproduction of cultural traditions”.Paper presented at the XIIth World Congress of Sociology, Madrid.
- Fukuyama,Y.1961. “Styles of Church Membership”. New York :United Church Board for Homeland Ministries(mimeographed)
- Gerlach,L. and V.Hine.1970.People, Power, Change:Movements of Social Transformation. Indianapolis:Bobbs-Merill.
- Gill,R.1975.The Social Context of Theology.Oxford:Mowbrays.
- Glock,C.1959.The sociology of religion,pp.153-77 in R.Merton,L.Broom,and L.Cottrell Jr. (eds.) , Sociology Today 1,New York : Harper&Low.
- Habermas,J.1973. Legitimationsprobleme in Spatkapitalismus.Frankfurt: Suhrkkamp.
- …………,1984. The Theory of Communicative Action 1.Boston:Beacon Press.
- Hadden,J and E.Heenan.1970.Empirical studies in the sociology of religion : an assessment of thepast ten years. Sociological Analysis 31:153-71.
- Hammond,P. (ed.) .1985. The Sacred in a Secular Age.Berkeley:University of California Press.
- Hannigan,J.1985. “Alain Touraine , Manuel Castells and social movement theory : a critical appraisal”. Sociological Quarterly 26:435-54.
- Hannigan,J.1990a. “Apples and oranges or varieties of the same fruit?: The new religious movements and the new social movements compared.” Review of Religious Research
- ……….. .1990b. “Emergence theory and the new social movements : a constructivist approach”. Paper presented at the XIIth World Congress of Sociology, Section on Collective Behaviour and Social Movements, Madrid.
- Hargrove, B.1988. Religion, development, and changing paradigms. Sociological Analysis 49: S33-48.
- Haywood, C.1983. “The authority and empowerment of women among spiritualist groups.”Journal fort he Scientific Study of Religion 22:157-66.
- Heberle, R.1951.Social Movements: An Introduction to Political Sociology.New York: Appleton- CenturyCrofts.
- Hegedus, Z.1989.Social movements and the social change in self- creative society: new çivil initiatives in the international arena. International Sociology4:17-36.
- Hobsbawn,E.1959.Primitive Rebels. Manchester: Manchester University Press.
- Hoffer,E.1966(1951) . The True Believer: Thoughts on the Nature of Mass Movements . New York: Harper&Row.
- Hunter, J. D. 1981. The new religions: demodernization and the protest against modernity,pp.1- 20 in B.Wilson (ed.) , The Social Impact of the New Religious Movements.Barrytown, NY:Unification Theological Seminary.
- Johnson,B.1980.A fresh look at theories of secularization ,pp.314-31 in H.M.Blalock,Jr. (ed.) , Sociological Theory and Researc: A Critical Appraisal.New York: Free Press.
- Johnstone,R.1975.Religion and Society in Interaction. Englewood Cliffs,NJ:Prentice Hall.
- Kent,S.1987. “ Puritan radicalism and the ‘new’ religious organization.” Comparative Social Research 10:3-46.
- Khalsa,K.1986. “ New religious movements turn to worldly success.” Journal for the Scientific Study of Religion25:233-47.
- Killian,L.1973.Social movements: a review of the field,pp.9-53 in R.Evans (ed.) , Social Movements : A reader and Source Book .Chicago: Rand-McNally.
- Klandermans, B.1984. “ Mobilization and participation: social psychological expansions of resource mobilization theory.” American Sociological Review 52:519-31.
- Klandermans,B. And S.Tarrow.1988. Mobilization into social movements: synthesizing European and American approaches,pp.1-38 in B.Klandermans, H.Kriesi, and S.Tarrow (eds.) , From Structure to Action: Comparing Social Movement Research Across Cultures. Greenwich, CT:JAI Press.
- Kornhauser,W.1959.The Politics of Mass Society.New York:Free Press.
- Kriesi,H.1988. “ The interdependence of structure and action: some reflections on the state of the art”,pp.349-68 in Klandermanset al.,q.v.
- Lang, K. And G.Lang.1961.Collective Dynamics.New York:Crowell.
- Lanternari,V.1965.The Religions of the Oppressed: A Study of Modern Messianic Cults.New York:Mentor.
- Le G Bon.1960(1895) . The Crowd: A Study of the Popular Mind.New York: Viking Press.
- Lechner,F.1984.Ethnicity and revitalization in the modern world system. Sociological Inquiry
- Lenski,G.1963. The Religious Factor. Garden City,NY:Doubleday/Anchor.
- Lofland,J.1979. “ Introduction”,pp.11-16 in Broomley and Shupe,q.v.
- ……..and R.Stark.1965. “ Becoming a World-saver: a theory of conversion to a deviant perspective”. American Sociological Review 30:863-74.
- Luckmann,T.1967.The Invisible Religion. New York: Macmillan.
- Martin,D.1966. “ The sociology of religion : a case of status deprivation?” British Journal of Sociology 18:353-59.
- Marx,G.1980. “Conceptual problems in the field of collective behavior”, pp.258-74 in Blalock, q.v.
- MacAdam, D.1982.Political Process and the Development of Black Insurgency, 1930-1970. Chicago: University of Chicago Press.
- McGuire, M.1982.Pentecostal Catholics: Power, Charisma and Order in a Religious Movement. Philadelphia: Temple University Press.
- ………. .1983.Words of power: personal empowerment and healing. Culture, Medicine and Psychiatry 71-20.
- ………... .1985. “ Religion and healing”, pp.268-84 in Hammond, q.v.
- ………... .1988.Ritual Healing in Suburban America. New Brunswick,NJ: Rutgers University Press.
- McLoughlin,B.1969. Studies in Social Movements : A Social Psychological Perspective. New York: Free Press.
- Melucci,A.1985. “ The symbolic challenge of contemporary movements.” Social Research
- ……… .1988. “ Getting involved : identity and mobilization in social movements”, pp.329-38 in Klandermans et al., q.v.
- Merton,R.1960. “ Introduction: the ambivalancess of Le Bon’s The Crowd”, pp.v-xxxix in Le Bon, q.v.
- Moberg,D.1962. The Church as a Social Instution. Englewood Cliffs, NJ:Prentice- Hall.
- Morris,A.1981. “ Black southern student sit-in movement: an analysis of internal organization”. American Sociological Review 46:744-67.
- ……….. .1984.The Origins of the Civil Rights Movement.New York:Free Press.
- Nedelman,B.1984.New political movements and changes in processes of intermediation. Social Science Information 23:1029-48.
- Offe,C.1985. “ New social movements : challenging the boundaries of institutional politics”. Social Research 52:817-68.
- O’Toole, R.1977.The Precipitous Path: Studies in Political Sects. Toronto:Peter Martin.
- Papadakis, E.1988.Social movements , self limiting radicalism and the Green Party in West Germany. Sociology 22: 433-54.
- Park, R.1967. On Social Control and Collective Behavior . Chicago: University of Chicago Press.
- Richardson, J.1985. “ The active vs. passive convert: paradigm conflict in conversion / recruitment research” . Journal for the Scientific Study of Religion 24:163-79.
- Robbins,T.1988a. “ The transformative impact of the study of new religion on the sociology of religion.” Journal for the Scientific Study of Religion 27:12-31.
- ………. . 1988b. Cults, Converts and Charisma : The Sociology of New Religious Movements. London: Sage.
- Robertson, R.1978. Meaning and Change: Explorations in the Cultural Sociology of Modern Societies. New York : New York University Press.
- ………… 1985. “ The sacred and the World system”, pp.347-58 in Hammond, q.v.
- …………1989. Globalization, politics and religion, pp.10-23 in J.Beckford and T.Luckmann (eds.) , The Changing Face of Religion.London: Sage.
- and J.Chirico.1985.Humanity, globalization and worldwide religious resurgence. Sociological Analysis 46:219-42.
- Rose, J.1982.Outbreaks: The Sociology of Collective Behavior . New York: Free Press.
- Rose, S.1987.Women warriors: the negotiation of gender in a charismatic community. Sociological Analysis 48:245-58.
- Rush, G. and R.Denidoff.1971.Social and Political Movements.New York: Appleton-Century- Crofts.
- Selznick,P.1952. The Organizational Weapon. New York: McGraw Hill.
- Shils, E.1956.The Torment of Secrrecy.Glencoe, IL:Free Press.
- Snow, D. And C.Philips. 1980.The Lofland- Stark conversion model: a critical assessment. Social Problems 27:430-47.
- Snow, D., L.Zurcher, and S. Ekland- Olson.1980. “ Social networks and social movements : a microstructural approach to differential recruitment”. American Sociological Review
- Stark,R.1964. “ Class, redicalism and religious involvement in Great Britain.” American Sociological Review29:698-706.
- and W.Bainbridge. 1980. “ Networks of faith: interpersonel bonds and recruitment to cults and sects”. American Journal of Sociology 85:376-95.
- Stone,D.1976. The human potential movement, pp.93-115 in C.Glock and R.Bellah (eds.) , The New Religious Consciousness.Berkeley : University of California Press.
- Swatos, W.H.,Jr. (ed.) .1989.Religious Politics in Global and Comparative Perspective.New York: Greenwood Press.
- Talmon,Y.1962.Pursuit of the millennium: the relation between religious and social change”. European Journal of Sociology 3:125-48.
- Toch, H.1981.The Voice and the Eye : An Analysis of Social Movements. Cambridge: Cambridge University Press.
- ……… . 1985. “ An introduction to the study of social movements”. Social Research 52:74-87.
- Traugott, M.1978.Reconceiving social movements . Social Problems 26:38-49.
- Turner, R.1981. “ Collective behavior and resource mobilization as approaches to social movements: issues and continuities”. Research in Social Movements, Conflict and Change 4:1-24.
- ………. . 1988. Behavior without guile: Chicago in the late 1940s. Sociological Perspectives
- ………..and L.Killian. 1972.Collective Behavior, 2nd ed. Englewood Cliffs, NJ:Prentice-Hall.
- ………. .1987. Collective Behavior, 3rd ed. Englewood Cliffs,NJ:Prentice-Hall.
- Wallace,A.1956.Revitalization movements. American Anthropologist 58:264-81.
- Wallis, R.1984.Elementary Forms of the New Religious Life. London: Routledge &Kegan Paul.
- ……… 1985.The dynamics of change in the human potential movement,pp.129-56 in R.Stark (ed.) , Religious Movements: Genesis, Exodus and Numbers.New York : Paragon.
- ………. .1988.Paradoxes of freedom and regulation : the case of new religious movements in Britain and America.Sociological Analysis 48:355-71.
- Worsley,P.1957.The Trumpet Shall Sound. London: MacGibbon and Kee.
- Wuthnow,R.1982.World order and religious movements ,pp.47-65 in E.Barker (ed.) , New Religious Movements: APerspective for Understanding Society.Lewiston, NY: Mellen.
- Zald, M.and R.Ash.1966. Social movement organizations: growth, decay and change.Social Forces 44:327-43.
