Author :
Year-Number: 2012-11
Yayımlanma Tarihi: 2018-11-02 17:09:48.0
Language : Türkçe
Konu :
Abstract
Keywords
Abstract
The concept of creaton is one of the key concepts in understanding the divine atributes and God’s relaton to the universe. Since this issue is also related with the problems such as divine knowledge, divine will, divine uniqueness, contngency, causality, the relaton of essence and existence, eternal creaton, creaton out of nothing, it has a great importance in the philosophy of religion. There are two main lines about creaton in the traditon of philosophy and theology. One of them is ‘the temporal creaton’, which is generally held by Islamic theologians, and the second one is ‘the eternal creaton’, which is generally accepted by the philosophers.
Keywords
- 1. Havarilerden sonra onu kilisenin en büyük öğreticisi olarak kabul eden çoktur. İsa’nın Tanrı’nın gerçek anlamda oğlu olamayacağını, evlatlığı manasında (manevi) oğlu olarak kabul edilebileceği gibi düşünceleri vardır. Origen hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. (Chadwick, 1990:95-123)
- 4. Gazali de ibda’ kavramına buna yakın bir anlam verir. Bununla ilgili örnekler için bk. Ga- zali, Düşünme, Konuşma ve Söz Üzerine (el-Me’arifü’l-Akliyye), hzl. ve çev: Ahmet Kamil Cihan, İstanbul : İnsan Yay., 2002, s. 65.
- 5. Örneğin, M. Yusuf Hüseyin, “Varlıkların Prensipleri Fârâbî’nin Sudûr Doktirininde Temel Prensip”, çev: Gürbüz Deniz, Felsefe Dünyası, sayı 33, 2001/1, s. 91.; Ian Richard Netton, Fârâbî ve Okulu, çev: Mehmet Vural, Ankara: Elis Yay., 2005. s. 55.
- 7. Genel olarak bu ibareyle (min gayri şeyin) ilgili tercümelerin iki şekilde yapıldığını gör- dük. Bunlardan biri “hiçbir şey olmaksızın” şeklindeyken diğeri “yaratan olmaksızın mı?” şeklindedir. Bu tercümelere birkaç örnek verecek olursak: Diyanet İşleri Başkanlığı Meali: “Acaba onlar herhangi bir yaratıcı olmadan mı yaratıldılar? Yoksa kendileri mi yaratıcıdırlar?”, Elmalılı (sadeleştirilmiş): “Yoksa kendileri hiçbir şeysiz (yaratıcısız) mı yaratıldılar? Yoksa yaratan onlar mıdırlar?” Ö.N.Bilmen: “Yoksa bir şey olmaksızın mı yaratıldılar, yoksa yaratıcılar onlar mıdır?” Süleyman Ateş: Yoksa kendileri, hiçbir şey olmadan (raslantı sonucu olarak mı) yaratıldılar. http://www.kuranmeali.org/kuran_meali. aspx?suresi=tur&ayet=35 (07/12/2010) Bkz. Tuncay Akgün, Gazali ve İbn Rüşd’e Göre Yaratma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi) 2011. Kaynaklar
- Acar, Rahim (2002). Creation: A Comparative Study Between Avicenna’s And Aquinas’ Positions, Cambridge, Massachusetts, Harward University, (Doktara Tezi).
- Afîfî, Ebu’l-’Alâ (1994). “Mutezile’nin Ma‘dûm Nazariyesi İle İbn Arabî’nin A’yân-ı Sâbite Nazariyesinin Karşılaştırılması”, çev: Cağfer Karadaş, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C VI, sayı 6.
- Albayrak, Mevlüt (2001). .İbn Sîna ve Whitehead Açısından Tanrı-Âlem İlişkisi ve Kötülük Problemi, Isparta: Fakülte Kitabevi.
- Al-Alousi, Husâm Muhiddin (1965). The Problem of Creation In Islamic Thought, Cambridge: The National Printing and Publishing Co.
- Altıntaş, Hayrani (1997). İbn Sina Metafiziği, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Aquinas, Saint Thomas (1975). Summa Contra Gentiles- Book two: Creation,; Translated with an Introduction and Notes by James F. Anderson, London: University of Notre Dame, C 2.
- Aristoteles (1996). Metafizik, çev: Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınları.
- Aristoteles (2005). Fizik, çev: Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Atay, Hüseyin (1974). Farabi ve İbn Sina’ya Göre Yaratma, Ankara: A.Ü.İ.F. Yayınları.
- Aydın, Hüseyin (2004). İlim, Felsefe ve Din Açısından Yaratılış ve Gayelilik, Ankara: Diyanet İşleri Bşk. Yayınları.
- Aydınlı, Yaşar (1995). “Farabi’nin Tanrı Görüşü Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Felsefe Dünyası, sayı 16, Ankara.
- Bağdâdi, Ebu’l-Hayr Hasan b. Sivar (2004). “Âlemin Hudûsuna İlişkin Yahya en-Nahvî ile Kelamcıların Delilleri’nin Karşılaştırılması, çev: Cemalettin Erdemci, Kelâm Araştırmaları Dergisi, 2004, C II, sayı 2.
- Bavinck, Herman (2004). Reformed Dogmatics: God and Creation; Ed. John Bolt, trans: John Vriend, Michigan: Baker Academic.
- Bayraktar, Mehmet (1998). İslam Felsefesine Giriş, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Birand, Kâmıran (1958). İlkçağ Felsefe Tarihi, Ankara: A.Ü.İ.F. Yay.,
- Bolay, Süleyman Hayri (1989). “Âlem”, TDV İslam Ansiklopedisi, C II, İstanbul. Burrel, David (2004). Faith and Fredom –An Interfaith Perspective, United Kingdom: Blackwell Publishing.
- Cürcânî, Seyyid Şerif (2011). Şerhu’l-Mevâkıf- I, çev: Ömer Türker, İstanbul: Kırk Gece Yayınları.
- Chadwick, Henry (1990). Early Christian Thought and the Classical Tradition, Oxford: The Clarendon Press.
- Craig, William Lane (2009). “Büyük Patlama ve Ötesi”, çev: FehrullahTerkan, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C 50, sayı 1.
- Çağrıcı, Mustafa (1995). “İbn Teymiyye’nin Bakışıyla Gazzali –İbn Rüşd Tartışması”, İslami Tetkikler Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Yayınları, C IX.
- Düzgün, Şaban Ali (1998). Nesefi ve İslam Filozoflarına Göre Allah-Âlem ilişkisi, Ankara: Akçağ
- Ebu Hanife (1992). İmam-ı A’zam Numan b. Sabit el-Bağdadi, Fıkh-ı Ekber Aliyyül-Kârî Şerhi, çev: Y. Vehbi Yavuz, İstanbul: Çağrı Yay., 4.bs.
- Efil, Şahin (2002). İslam ve Batı Düşüncesinde Yaratılış Modelleri, İstanbul: Pınar Yayınları.
- Erdem, Engin (2006). İlâhî Ezelilik ve Yaratma Sorunu, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi).
- Erdem, Engin (2009). “Craig and His Concept of Eternity: A Critique from the Standpoint of the Kâlâm”, An Anthology of Philosophical Studies, Vol.3.
- Erdoğan, İsmail (1997). “Bazı İslam Düşünürlerine Göre Zamanın Kıdemi Meselesi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, sayı 2.
- Erdoğan, İsmail (2000). “Kindî’ye Göre Varlığın Sebepliliği Meselesi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, sayı 5.
- Es-Sâbûnî, Nûreddin (2005). Mâtürîdiyye Akâidi, çev: Bekir Topaloğlu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Fakhry, Majid. (1994). “The ‘Antinomy’ of the Eternity of the World in Averroes, Maimonides, and Aquinas,” Philosophy, Dogma and the Impact of Greek Thought in Islam, Hampshire: Variorum.
- Fahri, Macit (1998). İslam Felsefesi Kelamı ve Tasavvufuna Giriş, çev: Şahin Filiz, İstanbul: İnsan Farabi (1990). El-Medinetü’l-Fâdıla, çev: Ahmet Arslan, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Farabi (1985). el-Cem’ Beyne Re’yeyi’l-Hakimeyn, thk: Albert Nasri Nadir, Beyrut: Dârü’l- Maşrık, (4. bs)
- Fazlur Rahman (1975). “The Eternity of the World and the Heavenly Bodies in Post-Avicennan Philosophy”, Essays on Islamic Philosophy and Science, ed. George Fadlo Hourani. Albany: State University of New York.
- Gazali (2005). Filozofların Tutarsızlığı, çev: Mahmut Kaya, Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul: Klasik
- Gazali (1995). Hakikat Bilgisine Yükseliş, (Mearicü’l-Kuds fi Medarici Ma’rifeti’n-Nefs) çev: Serkan Özburun, İstanbul: İnsan Yayınları.
- Gazali(2002). Düşünme, Konuşma ve Söz Üzerine (el-Me’arifü’l-Akliyye), hzl. ve çev: Ahmet Kamil Cihan, İstanbul: İnsan Yayınları.
- Gunton, Colin E. (2004). “Inrtoduction” The Doctrine of Creatıon-Essays in Dogmatics, History and Philosophy, Edited by: Colin E. Gunton, London: T&T Clark International.
- Gökberk, Macit (1998). Felsefe Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hebblethwaite, Brian (2005). Philosophical Theology and Christian Doctrine, United Kingdoms: Blackwell Publishing.
- Hourani, George F. (1958). “The Dialogue Between Al-Ghazali and the Philosophers on the Origin of the World – 1”, Muslim World 48, Issue 3, The Hartford Seminary.
- Hyman, Arthur –James J. Walsh (1973). Philosophy in the Middle Ages : The Christian, Islamic and Jewish Traditions, 2nd EdI, Indianapolis: Hackett Publishing Company.
- İbn Rüşd (1983). Faslu’l-Makâl fîmâ beyne’l-Hikme ve’ş-Şeria mine’l-İttisâl, thk: Muhammed Umare, 2. Bsm, Kahire: Dârü’l-Maârif.
- İbn Sina (2005: A). İşaretler ve Tenbihler, çev: Ekrem Demirli, Ali Durusoy, Muhittin Macit, İstanbul: Litera Yayınları.
- İbn Sina “Er-Risâletu’l-Arşiyye”, (2004). Risaleler, çev: Alparslan Açıkgenç, M. Hayri Kırbaşoğlu, Ankara: Kitabiyat Yayınları.
- İskenderoğlu, Muammer (2005). “İslam ve Hıristiyan Düşüncelerinde Âlemin Ezeliliği Tartışmaları Üzerine”, Marife: Bilimsel Birikim¸ C 5, s. 2.
- Kaya, Mahmut, (2007). İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri, İstanbul: Klasik Yayınları.
- Kenny, Anthony (2004). “Seven Concepts of Creation”, Proceedings of Aristotelian Society Supplementary Volume, Volume 78, Issue 1, July.
- Keskin, Halife (1996). İslam Düşüncesinde Allah-Âlem İlişkisi, İstanbul: Beyan Yayınları.
- Kılıç, Recep (2002). Modern Batı Düşüncesinde Vahiy, Ankara: Ötüken Yayınları.
- Kılıç, Cevdet (2004). “Varlık Probleminin Zihinsel Gelişimi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 9/1, Elazığ.
- Kindî (1994). Felsefi Risaleler, çev: Mahmut Kaya, İstanbul: İz Yayınları.
- Kitab-ı Mukaddes (1997). İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi.
- Kocabaş, Şakir (2004). Kur’an’da Yaratılış, İstanbul: Pınar Yayınları.
- Koons, Robert C. (2002). “Teizm ve Big Bang Kozmolojisi”, çev: Hüseyin Aydın, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi II, sayı 3. Leaman, Oliver (2000). Ortaçağ İslam Felsefesine Giriş, çev: Turan Koç, İstanbul: İz Yayıncılık.
- McGrath, Alister E. (1997). Christian Theology an Introduction, ( 2nd. Edi.), Massachusetts: Blackwell Publishers. O’Leary, de Lacy (1971). İslam Düşüncesi ve Tarihteki Yeri, çev: Yaşar Kutluay, Hüseyin Yurdaydın , 2. bs., Ankara: A.Ü.İ.F. Yayınları.
- Özcan, Zeki (1999). Agustinus’ta Tanrı ve Yaratma, İstanbul: Alfa Yayınları.
- Padgett, Alan G. (2004). “Theologia Naturalis: Philosophy of Religionor Doctrine of Creation”, Faith and Philosophy, vol. 21, 2004.
- Peterson, Michael, William Hasker, Bruce Reichenbach, David Basinger (2006). Akıl ve İnanç- Din Felsefesine Giriş, çev: Rahim Acar, İstanbul: Küre Yayınları.
- Petillo, JL. Micah (2008). On God, Creation and The Necessity of a Finite Past: A Philosophical Investigation into the Question Concerning the Eternity of the World as an Attemptto Clarify the Doctrine of Creatio Exnihilo, Boston: Boston College The Graduate School of Artsand Sciences Department of Philosophy, a Thesis of Master.
- Plotinos (2008). Enneadlar, çev: Haluk Özden, İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları.
- Râzî, Fahreddin (1987). el-Metalibü’l-Âliyye mine’l-İlmi’l-İlahi, thk: Ahmed Hicazi Sakka, Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, C 4.
- Reçber, M. Sait (2005: A). “Fârâbi ve Tanrı’nın Basitliği Meselesi”, Uluslararası Fârâbi Sempozyumu Bildirileri, ed. Fehrullah Terkan, Şenol Korkut, Ankara: Elis Yayınları.
- Sözen, Kemal (2000). “Gazali’nin Sudûr Teorisini Eleştirisi” İslami Araştırmalar – Gazali Özel Sayısı, C13 sayı 3-4.
- Stead, Christopher (1998). Philosophy in Christian Antiquity, Cambridge: Cambridge University Press.
- Sühreverdi, Şihabüddin (2009). İşrak Felsefesi, (Hikmetü’l-İşrâk), çev: Tahir Uluç, İstanbul: İz
- Şimşek, M. Sait (1998). Yaratılış Olayı, İstanbul: Beyan Yayınları.
- Taylan, Necip (1997). İslam Düşüncesinde Din Felsefeleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
- Toktaş, Fatih (2004). İslam Düşüncesinde Felsefe Eleştirileri, İstanbul: Klasik Yayınları.
- Türker, Mubahat (1956). Üç Tehâfüt Bakımından Felsefe ve Din Münasebeti, Ankara: A.Ü.D.T.C.F.
- Ulutürk, Veli (1987). Kur’an-ı Kerim’de Yaratma Kavramı, İstanbul: Bayrak Yayınları.
- Uslu, Ferit (2007). Tanrı ve Fizik, Ankara: Nobel Yayınları.
- Uyanık, Mevlüt (2002), “İslam Felsefesinin Teşekkül Dönemi “Varlık” Anlayışında Birinci ve İkinci Cevher Kavramı”, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: I, sayı 1.
- Ülken, Hilmi Ziya (1967). İslam Felsefesi Kaynakları ve Tesirleri - Eski Yunan’dan Çağdaş Düşünceye Doğru, Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Ülken, Hilmi Ziya (1957). İslam Felsefesi Tarihi, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası.
- Ward, Keith (1993). Images of Eternity: Concepts of God in Five Religious Tradition, Oxford: One World Publications.
- Ward, Keith (1985). Rational Theology and The Creativity God, Oxford: Basil Blackwell.
- Ward, Keith (2004). “Tanrı, Şans ve Zorunluluk”, çev: Doç. Dr. Cafer Sadık Yaran, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 9. Wolfson, H. Austryn (2001). Kelâm Felsefeleri, çev: Kasım Turhan, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Yazıcı, Muhammet, (2010). Gazali Sonrası Ehl-i Sünnet Kelamında Varlık Anlayışı, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
- Yücedoğru, Tevfik (2006). Geçmişten Günümüze İlim ve Din Açısından Yaratılış, Bursa: Emin
- Yıldırım Mustafa (1994). “Plotinus ve Farabi’de Sudûr”, Felsefe Dünyası, sayı 11, Ankara.
