Author :
Abstract
Etk kelimesinin insan yaşamının her alanında kullanıldığını görmek mümkündür. İnsanın ömrünün büyük bir bölümünün geçtği çalışma hayatnda da etk konusunun kapsamına giren bir çok olay yaşanmaktadır. Bu olayların bazı- ları yönetcileri doğrudan ilgilendirir, bazıları ise çalışanların karşılaştkları olayların kendilerine ulaşması netcesinde dolaylı olarak yönetcilerin karşısına çı- kar. Çünkü çalışanlar, çözemedikleri etk sorunlarla karşılaştklarında kendilerine yol gösterecek bir rehber ararlar. Bu rehber ise genellikle üst yönetmde yer alan bir yönetci ya da çalışanın en yakınındaki bir şef olabilir (Murphy, 1989: 81). Etk, neyin yapılması gerektğini, hangi davranışın iyi olduğunu, neyin hayata anlam kazandırdığını gösterir. Ahlakın özünü, kökenini ve gelişmesini, ahlak standartlarını, bu standartların tarihsel karakteristklerini belirleyen kanunları ele alır. Etğin amacı, ahlakı ve onun vazgeçilmez kavramları olan iyilik, kötü- lük, erdem, mutluluk, ahlaki kişilik, onurlu yaşama gibi kavramları temellendirmek, açıklamak, yorumlamak ve belli bir ahlak teorisi kurmaktr (Kıllıoğlu, 1990: 10). Örgütlerde etk problemlerin çözümü kadar, etk ilkelerin ve kodların oluş- turulması ve uygulanmasında da lidere büyük görevler düşmektedir. Günümüzde liderlikte etk değerler ve yaşam tarzı daha çok gündeme gelmektedir. Etk konusunu da bu açıdan değerlendirmek daha işlevsel görünmektedir. Liderin etk bakışa ve yönetme sahip olup olmaması onun liderlik anlayışını doğrudan etkilemektedir. Ayrıca bireysel ve kurumsal düzeyde yaşanan sorunların etğe uygun olarak çözümünde liderin ahlaki gelişimi, kurum kültürü, liderlik yakla- şımı önemli hale gelmektedir. Bu kapsamda yönetciler kendilerini ilgilendiren konularda bir çok ilgi grubuna karşı etk ikilemlerle karşılaşmaktadır. Örneğin, pazarlama yönetcileri özellikle müşteriler başta olmak üzere iç ve dış çevreye karşı sorumlu olduklarından belki de etk sorunlarla en çok karşılaşanlar olmaktadırlar. Bu sorunların etğe uygun olarak çözümünde lider konumundaki yönetcilerin ahlaki gelişimi önemli olduğu kadar, içinde bulundukları organizasyonun ahlaki gelişimi de önemli olmaktadır. Bu gelişim netcesinde liderin gücünü kullanması ve astlarını motve etmesi onlara bir liderlik tarzı kazandıracaktr. Ancak bu liderlik tarzının etk ilkelerle uyumlu ve ilgili bütün tarafların çıkarlarını gözeten bir yapıda olması en iyi liderlik tarzını meydana getrecektr (Özdemir, 2003: 151-168). Bu makalede, etk liderlik anlayışı çerçevesinde yönetm etği ve kurum kültürü sorunu çeşitli boyutlarıyla incelenecektr.
Keywords
Abstract
It is possible to see that the the word of ethics is used in every area of human life. In the working life in which most part of human life passed, many events within the scope of ethics also take place. While some of these events directly concern with the managers, some others directly interest them since the events encountered by the workers reach them. Signifcant missions fall to managers also in the producton and practce of ethical principles and codes in the organizatons, as well as the soluton of ethical problems. For this reason, the ethical values in the management and life style today further come on the agenda and the manager’s view of ethics and having managements or not directly influence the manager’s understanding of leadership. In additon, manager’s ethical development, insttutonal culture, approach of leadership is important in the soluton of individual and insttutonal problems in accordance with ethics. In this paper, within the ethical leadership/management understanding, the mater of leadership and insttutonal culture is examined in various aspects.
Keywords
- 1. Nitekim son yıllarda, yöneticilerin bazı gayri-ahlaki uygulamalar nedeniyle şirketlerini büyük zararlara uğrattıkları gözlenmiş ve 20.yy’ın son yıllarında, Amerika’daki bazı şirketlerde bu tür uygulamalar nedeniyle yüzlerce milyar dolarlık kayıplar meydana gelmiştir. Örneğin WorldCom ve Enron’da, üst düzey yöneticilerin, işgörenlere hisse senedi almalarını önerirken, kendi ellerindeki hisseleri olabildiğince hızlı bir biçimde elden çıkarmaya çalışmış olmaları gayri-ahlaki yönetim uygulamalarının bir örneğidir, çünkü, bu şirketlerin yöneticileri, kendi çıkarlarını düşünmek ve korumak adına şirket çalışanlarını zarara uğratmış ve bir anlamda suistimal etmişlerdir. Ayrıntılı bilgi için bkz. D.R. May, Hodges, T.D, Chan, A.Y.L ve B.J. Avolio, “Developing the Moral Component of Authentic Leadership”, Organizational Dynamics, 2003, 32, ss. 247-260. Kaynaklar
- Aktan, C.C. (2006). “Kamu Yönetiminde Reform Yapmaya Engel Olan Aktörlerin ve Faktörlerin Bir Tahlili”, Türk İdare Dergisi, Yıl:78, Sayı: 453, ss. 1-10.
- Baydar, T. (2005). “Yönetim Etiğine Genel Bir Bakış”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 449, ss. 47-69.
- Çapcıoğlu, İ., M. C. Şahin, E. Gümüş (2010). “Karizmatik Otoriteden Yeni Liderlik Vizyonuna: Günümüz Liderlik Yaklaşımları”, BİDDER Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, S. 1, s. 36-37.
- Dünya’da ve Türkiye’de İş Etiği ve Etik Yönetimi, TÜSİAD, İstanbul, 2009.
- Eraslan, L. (2010). “Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik”, Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, www.insanbilimleri.com [12.10.2010].
- Ergüden, Y. (2003). “Kamu Yönetimi ve Etik Değerler”, Dünya Gazetesi, 11.07.2003.
- Ferrell, O.C. J. Fraedrich (1994). Business Ethics: Ethical Decision Making and Cases, Boston: Houghton Mifflin Company.
- Friedman, M. (1970). “The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits”, The New York Times Magazine, September 13, 1970.
- Güney, S. (2006). “Ahlaki Liderliğin Kavramsallaştırılması ve Ahlaki Yönetimde Liderliğin Rolü”, Yönetim ve Ekonomi, C. 13, S. 1, ss. 135-147.
- Hoffman, W. M., R. E. Frederick, M. S. Schwartz (2001). Business Ethics: Regarding and Cases in Corporate Morality, Boston: McGrawhill.
- May, D.R., Hodges, T.D, Chan, A.Y.L ve B.J. Avolio (2003). “Developing the Moral Component of Authentic Leadership”, Organizational Dynamics, 32, pp. 247-260.
- Mosley, D. C., P. H. Pietri, L. C. Megginson (1992). Management-Leadership in Action, USA: Harpercollins Collegue Publishers.
- Murphy, P. E. (1989). “Creating Ethical Corporate Structures”, Sloan Management Review, Win- ter, ss. 81-87.
- Özdemir, E. (2003). “Liderlik ve Etik”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXII, Sayı 2, ss. 151-168.
- Özdemir, M. (2008). “Kamu Yönetiminde Etik”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, ss. 179-195.
- Pehlivan, İ. (1998). Yönetsel Mesleki Örgütsel Etik, Ankara: Pegem Yayınları.
