Author :
Abstract
Prof. Dr. Zeki Arslantürk1 M.Ü. İlahiyat Fakültesine 1994 de intsap et. Kendi ifadesine göre bu tarihten önce Din Sosyolojisi alanı ile bir dindar olanın dışında ilgilenmedi. Genel Sosyoloji ve Metodoloji temel alanı idi. İlahiyat Fakültesi Din Sosyolojisi Anabilim Dalın’da göreve başladıktan sonra Din Sosyolojisinde derinlemesine ilgi ve araştrma imkanı buldu. Artk Din Sosyoloğu olmalıydı ve kanaatmize göre öyle de oldu. Bir yandan Din Sosyolojisi derslerini yürütürken diğer yandan Din-Toplum ilişkisi ile ilgili araştrmalar yapt, yüzlerce yüksek lisans ve doktora çalışması yürütü. Bu arada iki ders kitabı yazdı. Sosyoloji (Kavramlar-Kurumlar- Süreçler-Teoriler) adlı kitabı 7. baskıyı, Sosyal Bilimciler İçin Araştrma Metod ve Tekniklerinin 9. Baskısı 2011 yılında Uygulamalı Sosyal Araştrma adıyla yayınlandı. Hoca derslerini ve yürütüğü araştrmaları hep bu kitaplarda ele aldığı konu ve metotlar çerçevesinde din sosyolojisine uyarladı. Hocanın derste kullandığı spotlar dersin öğrencinin hafzasında yer etmesini sağlamakta oldukça başarılı olduğu söylenebilir. O ilk derse bir şişe soda ve bir kutu ayranla girer ve “çocuklar şimdi size kımız yapacağım. Ayranla sodayı karıştracağım; artk bu yeni ürün ne saf sodadır ne de ayran. Benim kımıza benzetğim yeni bir varlık. Ayran toplumu, soda da dini temsil etsin. Bu karışı- mın elementlerinin ilişkisi, süreci ve yapısallaşması din sosyolojisinin konusunu meydana getrir” der ve ilk dersini “Din Sosyolojisinin Konusunun Ne’dirliği” problemine ayırırdı. Aşağıdaki tesbitler benim de katldığım böyle bir dersin tarafmdan tutulmuş ve sistematze edilmiş notlarıdır.
Keywords
Abstract
There are not strict borders between sciences. Especially, although all the social sciences deal with social reality, their focuses on the subject are different from each other. The standard for independence of sciences is their subjects that are unique to themselves and their methods. For this reason, it is required to know the feld of interest and domain of Sociology and Sociology of Religion in accordance with the other sciences in order to defne them. To understand the subject and the methods of Sociology of Religion properly is very important for the studies to be carried out in this feld in terms of forming strong basis on this new science. Moreover, the identfcaton of Sociology of Religion’s domain is closely related to building a correct relaton with Sociology. This artcle discusses all the views and assessments of Prof. Dr. Zeki Arslantürk who is a modern Sociologist of Religion enabling all sociology of religion studies to be on strong infrastructures conceptually, theoretcally and methodically by establishing relatonship between Sociology and Sociology of Religion in his studies.
Keywords
- 1. Prof. Dr. Zeki ARSLANTÜRK, 1950 yılında Trabzon’un Of Kazası’nın Geçitli Köyü’ndedoğdu. İlkokulu Fatih Ali Kuşçu Ilkokulu’nda okudu. Orta öğrenimini İstanbul Fatih Eyüp Lisesi’nde tamamladı. Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nde yaptı (1974). Askerlik görevinden sonra, 1977 Temmuz’unda Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde Prof. Dr. Orhan Türkdoğan’m yanında sosyoloji asistanı oldu. 1979 yılında “Türk Sosyoloji Tarihinde Naima’nın Yeri ve Osmanlı Devleti’nin Çöküş Sebepleri” adlı araştırma ile “doktor” oldu (1979). 1980 yılında üniversite bursuyla Almanya’ya gitti. Almanya’da Prof. Dr. Ulrich Plank’ın nezaretinde Hohenheim, Paterborn ve Tübingen Üniversiteleri’nde araştırmalar yaptı, ders verdi, konferans ve seminerlere katıldı. 1983 yılında “Yardımcı Doçent”, 1993 yılında “Doçent” oldu. 1986 yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri bölümü öğretim üyeliğine. 1986 yılında Bolu Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü’ne atandı ve 1991 yılma kadar bu görevi sürdürdü. 1995 Eğitim-Öğretim yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Sosyolojisi Anabilim Dalı’na öğretim üyesi olarak atandı. 18 Nisan 1999 yılında aynı anabilim dalında profesörlüğe yükseltildi. Muhtelif bilimsel sempozyum, konferans, panel, açık oturum ve TV., programlarına katılan Prof. Dr. Zeki Arslantürk evli ve üç çocuk babasıdır. Yayınlanmış Eserleri: Naima’ya Göre Osmanlt Devleti’nin Çöküş Sebepleri, T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1989. Naima’ya Göre XIV. Yüzyıl Osmanlt Toplum Yapısı, Ayışığı Yayınları, İstanbul 1997. Sosyolojiye Giriş, Bolu 1992. Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metot ve Teknikleri, Dördüncü Baskı, İFAV., İstanbul 1998. 21. Yüzyılda Din Olgusu ve Türk Gençlerinin Din Eğilimleri, İstanbul 1994. Doğu Karadeniz Bölümü’nde Çay Mono-Kültürü ve SosyoEkonomik Değişme, İ. Ü. İktisat Fakültesi Sosyoloji Konferansları, 1986. “Trabzon’da Şehirleşme Eğilimleri ve Gecekondu-Kenar Mahalle Sosyo-Kültürel Hayatı”, Türk Sosyoloji Dergisi, İstanbul 1996. Kutsalın Dönüşü ve Yeni Toplumu Araytşlart, Ayışığı Yayınları, İstanbul 1998. Sosyoloji( M.Tayfun Amman’la birlikte), İFAV., 1999; Kaknüs Yay, 2000, Çamlıca, 2009. Sosyal Araştırma (E.Hamit Arslantürk’le birlikte), Çamlıca Yayınları, İstanbul 2010.
- 2. Âmiran Kurtkan Bilgiseven, Sosyoloji, İstanbul 1980, 3.
- 4. P. A. Sorokin, Bir Bunalım Çağında Toplum Felsefeleri, (çev. Mete Tuncay), Ankara 1972, 9.
- 5. Bkz. Niyazi Usta- İhsan Çapçıoğlu, Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi kitabında Zeki Arslantürk’ün yazdığı Sosyolojinin Konusu başlıklı bölüm, Ankara 2008, ss.17-32
- 6. A. K. Bilgiseven, Genel Sosyoloji, İstanbul 1982, 4-5.
- 7. Jakobus Wössner, Soziologie, Wien-Köln-Graz 1979, 37-38.
- 8. Hans Freyer, Sosyolojiye Giriş, (çev. Nermin Abadan), Ankara 1957, 16.
- 9. Rene König, Soziologie, Frankfurt am Main 1970, 37.
- 10. Raymond Aron, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (çev. Korkmaz Alemdar), Ankara 1986, 395.
- 11. P. J. Bauman, Grundlagen der Soziologie, Stuttgart 1986, 6.
- 13. David Krech-R. S. Crutchfield-Ballachey, Cemiyet İçinde Fert, (çev. Mümtaz Turhan), İstanbul1970, 25-27.
- 15. Wolgang Hilligen, Sehen-Beurteilen-Handeln, Frankfurt am Main 1971, 9.
- 16. İbn Haldun, Mukaddime, (çev. Zakir Kadiri Ugan), İstanbul 1968, 100-102.
- 17. Kurt Schilling, Toplumsal Düşünce Tarihi, (çev. Nihat Önol), İstanbul 1971, 226-247.
- 20. Andrezej Malewski, Verhalten und Interaktion, Tübingen 1967, 105-106.
- 22. Paul B. Horton-Chester L. Hunt, Sociology, Tokyo 1976, 289-310.
- 25. Hans Freyer, Endüstri Çağı, (çev. Bedia Akarsu ve Hüseyin Batuhan), İstanbul 1953, 54-55.
- 28. Orhan Türkdoğan, Kültür ve Sağlık-Hastalık Sistemi, İstanbul 1991, 29-30.
- 29. J.-P. Durand ve R. Weil, Sociologie Contemporaine, Paris, Vigot, 1990, 278.
- 30. S. Dönmezer, Toplumbilim, İstanbul 1994, 400.
- 31. E. Kongar, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul 1985, 55.
- 32. T. Bottomore ve R. Nisbet, “Yapısalcılık”, (çev. B. Toprak) in T. Bottomore ve R. Nisbet (derl.), Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, (çev. ve derl. M. Tunçay, A. Uğur), Ankara, 1990, 590.
- 33. G. Rocher, Le Changement social, Paris, Seuil, 1968, 31.
- 34. J.-P. Durand ve R. Weil, Sociologie Contemporaine, Paris, Vigot, 1990, 297.
- 35. G. Rocher, L’Organisation Sociale, H.T.M., Ltée, 1968, 146.
- 36. W.E. Moore, “İşlevselcilik”, (çev. Ş. Tekeli), in T. Bottomore ve R. Nisbet, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, (derl. M. Tuncay, çev. B. Toprak), Ankara, 1990, 338.
- 37. P. Bourdieu, Choses Dites, Paris, Minuit, 1987, 49.
- 38. A. Carrel, İnsan Denen Meçhul, (çev. R. Özdek), İstanbul 1983, 349.
- 42. F. Dumont, Les idéologies, Paris, P.U.F., 1974, 7.
- 45. I. Wallerstein et all., Sosyal Bilimleri Açın, İstanbul 1996, 72-73.
- 46. Ulrich Plank, “Yakın Doğuda Sosyal Gruplar”, (çev. Zeki Arslantürk), İşletme Dergisi, Erzurum 1980.
- 47. Niklas Luhmann, Soziale Systeme, Frankfurt am Main 1988, 15-16.
- 48. Alvin Gouldner, Die Westliche Soziologie in der Krise, Hamburg 1974, 212-347. Ve Joa- chim Matthes, Einführung in das Studium der Soziologie, Hamburg 1973, 199-211. K. Bilgiseven, 3-4.
