Author :
Abstract
u makale aşağıda dipnota belirtlen tezin bütününü kapsayan bir yayın değildir. Tezimizin verileri daha önce sempozyum bildirisi olarak sunulmuş ve bildiriler kitabı içinde yayınlanmışt (Doğan, 2008:125–138). Tez üzerinden yayın daha önce yapıldığı için burada aynı bilgileri tekrar etmek istemiyoruz, ancak tez hakkında kısa bilgi vermek istyoruz. Ayrıca bu makale teorik bir çalışma olduğu için analiz sonuçlarına yer verilmeyecektr. Genel olarak toplumu oluşturan bütün bireylerde; özel olarak da toplumun belli bir kesimini oluşturan öğretmen kümesi içinde dini tutumların farklılıklar göstermesi olağan bir durumdur ve bu yaşanan bir gerçekliktr. Biz de bu araş- trmamızda öğretmenlerin dini tutumlarındaki farklılaşmaya etki eden faktörlerin tespitni amaçladık. Bu farklılaşmaya neden olduğu düşünülen faktörler; cinsiyet, yaş, yetştği aile, yaşadığı çevre, ekonomik durum, eğitm farklılığı, siyasi görüş, dindarlık düzeyi… gibi belli değişkenlerle test edilmiştr. İlköğretm okullarında görev yapan öğretmenlerin dini tutumlarının araş- trılması birkaç açıdan önem arz etmektedir. Öncelikle ilköğretm okulları sayı olarak en fazla mevcudu olan eğitm kurumlarıdır. İkinci olarak, ilköğretm okulları oldukça yeni bir projedir. Üçüncü olarak, Türkiye’de ilköğretm okullarında görev yapan öğretmenler üzerine henüz bütün branşları kapsayan dini tutuma yönelik bir araştrma yapılmamıştr. Bu açıdan yaptğımız çalışma bir ilki oluş- turmaktadır. Dördüncü nokta ise, ilköğretm okullarında dördüncü ve beşinci sınıflardaki Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi birinci kademe öğretmenleri tarafndan verilirken, altncı, yedinci ve sekizinci sınıflarda, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi öğretmeni, branş öğretmeninin olmadığı veya yeterli sayıda olmadığı okullarda ise diğer branş öğretmenleri ile birinci kademe(ilkokul) öğretmenleri tarafndan verilmiş olmasıdır. Bu nedenle birinci ve ikinci kademedeki bütün öğretmenlerin dini tutumlarının araştrılması araştrmamız açısından önemlidir. Yaptğımız çalışma alan araştrması şeklinde olmuştur. Ankara metropolünde alt merkez ilçede tesadüf örneklem (random sampling) yöntemiyle seçilen 74 ilköğretm okulunda anket uygulaması yapılmıştr. Anket uygulaması yapıldıktan sonra eksik doldurulan ve kullanılamaz durumda olan anketler analize tabi tutulmamıştr. Geriye kalan anketlerin sayısı 1254’tür (Doğan, 2007:3–6). Burada konuya geçmeden önce konu ile ilgili kavramların açıklanmasına çalışılacaktr. Bu kavramlardan tutumları etkileyen önemli bir değişken olan kültür kavramını aşağıda inceleyeceğiz.
Keywords
Abstract
In this artcle the socio-cultural factors that affect the formaton of religious attudes are discussed. The milieu, in which attudes emerge, at the largest extent, can be explained with the concept of “culture”. The individual acquires cultural values and norms through a process called socializaton. Socializaton is a long term process, contnuing even from birth to death. In this socializaton process, the personality and attudes of the individual are shaped. The fundamental factors affectng the formaton of attudes can be listed as family, school, the social environment in which the individual is grown up, socio-economic status, politcal environment.
Keywords
- Allport, Gordon W. (2004 ). Birey ve Dini, Çev. Bilal Sambur, Ankara: Elis Yayınları.
- Başer, Vehbi. (1999). “Çocukluğun Değişen Dünyası (Çocukluk Alt-Kültürlerinin Dönüşümü)”, Tezkere, Üç Aylık Derleme, Ankara: Vadi Yayınları, 16: 133–153.
- Beit-Hallahmi, Benjamin, Michael Argyle. (1997). The Psychology of Religious Behavior, Belief And Experience, London and New York.
- Beşirli, Hayati. (2003). “Üniversite Öğrencilerinin Siyasal Tutumları ve Bu Tutumlarını Etkileyen Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Süreçler” HÜ, SBE, Doktora Tezi, Ankara.
- Doğan, Şahin. (2007).“İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dini Tutumları (An- kara Örneği)”, AÜ, SBE, Doktora Tezi, Ankara.
- Doğan, Şahin. (2008).“İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dini Tutumları (An- kara Örneği)”. Ideals Of The Asian Community Aspirations For A Harmonized World Order, Third International Conference Of The Asian Philosophical Association, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan On 24-27 October 2008, İstanbul: Fatih University Press, s.125-138.
- Freyer, Hans. (1964). Din Sosoyolojisi, Çev. Turgut Kalpsüz, Ankara: Ankara Üniversitesi Bası- mevi.
- Giddens, Anthony. (1993). Sosyoloji Eleştirel Bir Giriş, Çev. Ruhi Esengün ve İsmail Öğretir, İs- tanbul: İhtar Yayıncılık.
- Giddens, Anthony. (1994). Modernliğin Sonuçları, Çev. Ersin Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Günay, Ünver. (1987) .“Modern Sanayi Toplumlarında Din: II”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, Kayseri, 4:29–58.
- İbn-i Haldun. (1986). Mukaddime, Çev. Zakir Kadiri Ugan, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem.( 1985). İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Beta Basın Dağıtım.
- Kaya, Mevlüt. (1998). Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Samsun: Etüt Yayınları.
- Kehrer, Günter. (1992 ).Din Sosyolojisi, Çev. Semahat Yüksel, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Köktaş, M.Emin. (1997). Din ve Siyaset, Siyasal Davranış ve Dindarlık, Ankara: Vadi Yayınları.
- Krech, David, Richard S. Crutchfield. (1980). Sosyal Psikoloji, Çev. Erol Güngör, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Krech, David, Richard S.Crutchfield, Egerton L. Ballachey. (1983). Cemiyet İçinde Fert, Çev. Mümtaz Turhan 2. Cilt, 2. Baskı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Lijphart, Arent. (1999). Çağdaş Demokrasiler, Çevirenler. Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran, Ankara: Yetkin Yayınları.
- Lipset, S. M. (1986). Siyasal İnsan, Çev. Mete Tunçay, Ankara: Teori Yayınları.
- Malinowski, Bronislaw. (1990). İnsan ve Kültür, Çev. M. Fatih Gümüş, Ankara: Verso Yayıncılık.
- Moles, Abraham A. (1983). Kültürün Toplumsal Dinamiği, Çev. Nuri Bilgin, İzmir: Ege Üniversi- tesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Morgan, Clifford T. (1988). Psikolojiye Giriş, Çevirenler. Hüsnü Arıcı ve Diğerleri, Ankara: Hacet- tepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
- Onay, Ahmet. (2004). Dindarlık Etkileşim ve Değişim, İstanbul: Dem Yayınları.
- Türkdoğan, Orhan. (1977). Köy Sosyolojisinin Temel Sorunları, İstanbul: Dede Korkut Yayınları.
- Vergote, Antoine. (1978). “Çocukta Din”, Çev. Erdoğan Fırat, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi, 22:315–329.
- Vergote, Antoine. (1981). “Ergenlikte Din”, Çev. Erdoğan Fırat, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fa- kültesi Dergisi, 24:583–592.
- Wach, J. (1990). Din Sosyolojisi, Çev. Ünver Günay, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
- Weber, Max. (1985). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Çev. Zeynep Aruoba, İstanbul: Hil
