Butler’İ Schutz İle Okumak: tOplumSal cİnSİyet kavramı ve cİnSİyet ayrımcılığının Bazı GöSterGelerİ Üzerİne Bİr DeğerlenDİrme
Author :
Abstract
İnsanlar içine doğdukları kültürün kodlarını, o kültüre uygun biçimde nasıl davranmaları gerektğini, ahlaki doğru ve yanlışları ve dinsel gereklilikleri, doğ- dukları andan itbaren öğrenmeye başlarlar. Bu bakımdan toplumsal roller ve dolayısıyla cinsiyetlere göre rol dağılımları ve cinsiyet algıları, öznenin hayat tecrübe etme ve öğrenme sürecinde, olduğu gibi kabul etkleri arasındadır. Fenomenolojik sosyoloji açısından, bireylerin anlam dünyalarının nasıl teşekkül etği, dünyayı anlama ve yorumlama tarzlarının nasıl şekillendiği ve bilginin oluşum yolları bu bağlamda mühimdir. Bu makalede, kendisini fenomenolojik çizgide tanımlayan Judith Butler’ın cinsiyet kuramındaki, toplumsal cinsiyet ve cinsiyet ayrımcılığı ve dert olan beden kavramları, Alfred Schutz’un görüşlerine de başvurularak yeniden okunacaktr; zira sosyolojik değerlendirmelerin amaç- landığı bu makalede, fenomenolojik çizgide bir felsefeci olan Butler’ın görüş- lerinin, fenomenolojik sosyolojinin kurucusu kabul edilen Alfred Schutz’un gö- rüşlerinden yardım alarak tetkik edilmesi gerekliliği doğmuştur. Bu çerçevede, kadını toplumda konumlandıran söylemler bazı örneklerle tartşılacak ve dinsel söylemlerin toplumsal cinsiyet inşasındaki rolüne de değinilerek Butler’ın cinsiyet kuramı hakkında bir değerlendirme ortaya konmaya gayret edilecektr.
Keywords
Abstract
Social roles and therefore the disrubiton of roles according to sex and percepton of sex are taken for granted by the subject during experiencing life and learning process. According to phenemenological sociology, how individual’s world of meanings forms, how understanding and interpretaton of the world take shape and development ways of knowledge are important in this context. In her book Gender Trouble, Judith Butler claims that base of the discriminaton of sexes depends on the aim of the sovereignts to create, to save and strenghten its own power. Butler, by questoning that sex belongs to substance, subverts feminism and identty. In her book Bodies That Mater, Butler scrunitzes the problem of the body carrying gender. In this artcle, being a member of phenomenological philosophy, Judith Butler’s concepts of gender and sex discriminaton in gender theory will be interpreted by theory of Alfred Schutz, the founder of phenomenological sociology, taking the religious statements into account, and statements positoning women in society will be discussed.
Keywords
- 1. http://tdkterim.gov.tr/bts/, erişim: 19.12.2010.
- 3. Alicia Aristregui, ayrıldığı kocası tarafından bıçaklanarak öldürüldü (İspanya,2004); Cheagh Rooteh, yabancı bir adamla konuştuğunu gören babası tarafından öldürüldü (Irak 1993); Ivy Blore, aile içi şiddet kurbanı (Kanada, 2004); Leticia Aguliar, aile içi şiddet kurbanı (Amerika, 2002); Maria Terasa Carlson, evliliği boyunca şiddete maruz kaldı; sonunda 23. kattan atlayarak intihar etti (Filipinler, 2001); Nadia Anjuman, Afganistanlı şair, kocası tarafından dövülerek öldürüldü (Afganistan, 2005); Olivia Hodson, aile içi şiddet kurbanı (Amerika, 1999); Rukhsana Naz, evlilik dışı hamile kaldığı için annesi ve ağabeyi tarafından boğularak öldürüldü (İngiltere, 1998); Tasleem Begum, erkek arkadaşı olduğu için kuzeni tarafından arabayla defalarca ezilerek öldürüldü (İngiltere, 1995); Ursula Allen, aile içi şiddet kurbanı (Amerika, 2002); Victoria Anna, aile içi şiddet kurbanı (Amerika, 2002). (http://www.odatv.com/n.php?n=iste-siddete-ugrayan-kadinlarin-listesi-2511101200, erişim: 20.12.2010)
- 4. http://www.yuksekovahaber.com/haber/aralikta-16-kasdin-olduruldu-43444.htm, erişim: 20.12.2010
- 5. 15 yaşındaki Havva E. Diyarbakır’daki evlerinin ahırında 29.04.2009 tarihinde asılı bu- lundu. Bkz. (http://www.dha.com.tr/diyarbakir-amca-cocuklari-tecavuz-intihar-susuasarak-oldurme-havva-e-mehmet-e-huseyin-e-son-dakika-haberi_131333.html, erişim 20.12.2010; http://www.milliyet.com.tr/Guncel/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&Kategor iID=24&ArticleID=1076429&Date=28.03.2009&b=Tore%20cinayetinin%20yeni%20 adi:%20Intihar, erişim: 21.12.2010
- Butler, J. (1993). Bodies That Matter. Routledge.
- Butler, J. (1988). Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory, Theatral Journal, Vol. 40, No. 4, (Dec.).
- Butler, J. (1990). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
- Butler, J. (2005). İktidarın Psişik Yaşamı: Tabiyet Üzerine Teoriler (Çev. Fatma Tütüncü). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Butler, J. (2007). Taklit ve ‘Toplumsal Cinsiyet’e Karşı Durma ( Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Direk, Z. (2009). Judith Butler: Toplumsal Cinsiyet ve Bedenin Maddeleşmesi, Cinsiyetli Olmak: Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar içinde (Der: Zeynep Direk). İstanbul: YKY Yayınları.
- Fraser, N. (2008). Sahte Karşısavlar: Seyla Benhabib ve Judith Butler’a Yanıt, Çatışan Feminizmler: Felsefi Fikir Alışverişi içinde (Çev. Feride Evren Sezer), ss. 68-85, İstanbul: Metis Yayınları.
- Güden, M. P. (2006). Dilde Cinsiyet Ayrımcılığı: Türkçe’nin İçerdiği Eril ve Dişil İfadeler Bakımından İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
- Gürcan, A. (2006). Aile İçi Şiddet, Toplumsal Bir Sorun Olarak Şiddet Sempozyum Kitabı, Ankara.
- Kırel, Ç., Kocabaş, F., Özdemir, A. A. (2010). İşletmelerde Algılanan Cinsiyet Temelli Ayrımcılık: Eskişehirde Özel Sektörde Bir Alan Araştırması, Çimento İşveren Dergisi, S: 3, C: 24 (Mayıs).
- Schutz, A. (1971). Collected Papers of Alfred Schutz I: The Problem of Social Reality (Ed. Maurice Natanson). Netherlands.
- Tuksal, H. Ş. (2000). Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Kitabiyat
- Yılmaz, T. ve Fidan F. (2006). Kadın Açısından Boşanma: Yeni Bir Başlangıç mı? Ya da Son mu?, Tabuları Aşmak Temalı II. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı, Kıbrıs.
