Author:
Abstract
ÖZET
Bu çalışma, Emanullah Han döneminde (1919-1929) aile hukukuyla ilgili çıkartılan kanunları konu edinmektedir. Emanullah Han, 1919 yılında tahta geçince sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda birtakım reformlara imza atmıştır. Bu reformların başında nizâmnâmelerin tedvini ve kanunlaştırma hareketi gelmektedir. 1920 yılında aile hukukuyla ilgili Nizâmnâme-i Nikâh adı altında mezhebî kurallara uygun bir kanun çıkartılmıştır. Ancak 1921 yılında Türkiye’nin modernleşme hareketi ve Muhammed Abduh’un fikirlerinden esinlenerek Cemal Paşa ve Bedri Bey’in yardımlarıyla aile hukukuyla ilgili modern bir kanun çıkartılmıştır. Bu kanunda küçüklerin evlendirilmesinin yasak olması ve çok eşliliği zorlaştırıcı bazı şartların bulunması üzerine kanun ülke çapında itiraz ve ayaklanmaları da beraberinde getirmiştir. Toplumsal tepkiyi azaltmak için Emanullah Han, 1924 yılında Loya Cirge adı altında büyük bir toplantı düzenlemiş, yapılmış olan reformlardan vazgeçmiştir. 1928 yılında Avrupa ülkelerinin gelişmişliğinden etkilenen Emanullah Han toplumun önderlerini büyük bir toplantıya davet ederek aile hukuku başta olmak üzere sosyal ve kültürel alanlarda birtakım reformsal teklifler sunmuştur. Fakat Emanullah Han’ın bu önerileri toplantıya katılan önderler tarafından reddedilmiştir. O ise kendisini devrimci bir lider kabul ederek yapmak istediği reformları yeniden ilan etmiştir. Toplumun sinir uçlarıyla oynayan bu reformlar karşısında toplumsal ayaklanmalar başlamış ve Emanullah Han bu ayaklanmaları durdurmak için bütün reformlardan vazgeçtiğini belirtse de kimseyi buna inandıramamış ve ilan ettiği son reformlar Emanullah Han iktidarının yıkılmasına sebep olmuştur.
Keywords
Abstract
ABSTRACT
This study discusses the laws enacted on family law during the reign of Amanullah Khan (1919-1929). Amanullah Khan put his seal on some reforms in social, economic, and cultural domains when he came to the throne in 1919. At the forefront of these reforms are the compilation of regulations (Nezāmnāme’s) and the act of enactment. In 1920, a law in accordance with the sectarian rules was enacted under the name of Nezāmnāma-e Nekāh on family law. However, a modern law was enacted on family in 1921 with the help of Djemal Pasha and Badri Beg by inspiring from Turkey's modernization movement and the ideas of Muhammad Abduh. Due to the prohibition of underage marriage in this law and the existence of some conditions that made polygamy difficult, it brought along objections and riots throughout the country. To reduce the social reaction, Amanullah Khan convened the assembly under the name of Loya Jirga in 1924 and abandoned his reforms. In 1928, Amanullah Khan, who was affected by the development of European countries, invited the leaders of the society to a big meeting and presented some reform proposals in social and cultural fields, especially family law. However, these proposals of Amanullah Khan were rejected by the leaders who attended the meeting, but he considered himself as a revolutionary leader and declared the reforms he wanted to make. There were social uprisings against these reforms that provoked the society, and Amanullah Khan stated that he gave up on all the reforms announced, including family law, to stop these uprisings. However, he could not convince anyone and the latest reforms he announced caused the collapse of Amanullah Khan's power.