Author :
Abstract
Din ve aile insanlığın tarihi kadar eski iki kurumdur. Modernleşme ile dinin toplumsal hayatta değer kaybedeceği hatta silineceği ailenin de birçok fonksiyonunu başka kurumlara devredip zayıflayacağı varsayılmıştı. Ancak bu iddialar boşa çıktı. Dinin hala kitleler için etkisi, ailenin de önemi devam etmektedir. Aile kurumu önemlidir ama sorunsuz da değildir. Tüm dünyada genel bir eğilim vardır; Kaba evlilik oranları düşerken boşanma oranları artmaktadır. Türkiye için de durum böyledir. Peki, boşanma oranları niçin her geçen gün artmaktadır? Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kuruluna aile hayatı, boşanma ve nedenleri ile ilgili gelen sorular bu kapsamda irdelenmektedir.
Keywords
Abstract
Religion and family are two institutions as old as human history. It was assumed that, with modernization, the religion would lose value in the social life, even be disregarded, and the family would transfer many of its functions to other institutions and become weak. However, these assumptions turned out to be false. The religion is still an influence for the masses, and the family still continues to be significant. The institution of family is important but not free of problems. There is a general trend all over the world: Rates of marriage per 1000 people are decreasing, whereas rates of divorce are increasing. This trend is also apparent in Turkey. So, why are rates of divorce increasing day by day? In this study, questions directed at the High Council of Religious Affairs of the Presidency of Religious Affairs, Turkey, about family life, divorce and its causes are examined.
Keywords
- (**) Bu konu 08.03.2018 tarihinde KADEM’in Boşanma temalı IV. Toplumsal Cinsiyet Adaleti Kongresinde yazar tarafından bildiri olarak sunulmuştur.
- 1 Sekülerleşme tezi, modernleşme ve gelişmenin, dini inanç, sembol ve kurumların kamu ve özel hayattan dışlanmasına yol açacağını öngören iddiadır. Ömer Demir ve Mustafa Acar, Sosyal Bilimler Sözlüğü (Ankara: Adres Yayınları, 2005), 357.
- 2 Peter L. Berger, Kutsal Şemsiye Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları (Rağbet Yayınları. İstanbul, 2000). William Sims Bainbridge, “Bilim ve Din” içinde: Din Sosyolojisi Yaşadığımız Dünya, (Ed) Peter L. Berger, (Ankara: İmge Kitapevi, 2012), 14.
- 3 https://hukukkanali.wordpress.com/2016/04/21/evliligin-tanimi/ (erişim: 25.12.2017)
- 4 http://www.hayrettinkaraman.net/kitap/meseleler/1076 (erişim: 25.12.2017)
- 6 Tüm yılı içeren son veri 2015 yılına aittir. Zira 2016 başında Kurula gelen bir soruya verilen cevap nedeniyle dini bilgilendirme platformu kapatılmış ve 2017 yılının son ayı yeniden açılmıştır.
- 9 http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.633&MevzuatIliski=0&source XmlSearch= (erişim: 25.12.2017)
- 10 Almanya’da 15 yaş ve üzeri 1545 kadınla yapılan bir araştırmada Diyaneti tanıyanlara yöneltilen “Diyanet İşleri Başkanlığı güvenilir bir kurum mudur?” sorusuna %78,6 evet, %18,9 fikirim yok ve %2,5 hayır cevabı alınmıştır. Zekiye Demir, Almanya’da Yaşayan Türk Kadınları. Durumları, Sorunları, Din ve Diyanet Algıları, (Ankara: DİB yayınları, 2010),
- 13 Demir, 2010; DİB, 2014; DİB, 2015; DİB, 2017 gibi çeşitli kitap çalışmaları yapılmakta ve aylık olarak aile dergisi çıkartılmaktadır.
- 14 Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS), İçişleri Bakanlığı'na bağlı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce yürütülen ve 2000'li yıllarda uygulamaya alınabilen merkezi nüfus bilgileri sistemidir.
- 15 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5a79 d8cebe97e6.29700437 (erişim:03.01.2018)
- 16 H. İbrahim Acar, “Talak”, TDV İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 2010), 39: 496-
- 17 Akif Aydın, “Aile Hayatı”, İlmihal II İslâm ve Toplum (Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 2004), 195-246.
- 18 Ali İhsan Özuğur, Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler. Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali (Ankara: Seçkin Yayınları, 2013), 93.
- 19 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/images/a/aa/Crude_divorce_ rate%2C_selected_years%2C_1960-2015_%28per_1_000_persons%29.png (erişim: 05.02.2018)
- 20 http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2016_32_20160316.pdf (erişim: 04.02.2018)
- 21 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24642 (erişim: 04.02.2018)
- 22 Diyanet İşleri Başkanlığı. Hadislerle İslâm 4 (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013),163. Ebu Davud, Talak, 3; İM2018 İbh Mace, Talak, 1.
- 23 Mehmet Selim Aslan, İslâm Aile Hukuku ( Bursa: Emin Yayınları, 2015), 203.
- 24 Ülfet Görgülü, “İslâm Aile Hukukunda Bid’i Talak Meselesi”, İslâm Hukuku Araştırma Der- gisi 30 (2017), 339.
- 25 Hadislerle İslâm, 2013: 163. Ebu Davud, Talak, 17-18. Hadislerle İslâm, 171
- 27 http://www.hukukihaber.net/pratik-bilgiler/medeni-kanunda-yer-alan-bosanma-sebe- pleri-h53595.html (erişim:25.01.2018)
- 28 Ahmet Battal, Boşanma Sebepleri. Bilimsel Araştırma Projesi Uygulama Sonuçları (Nihai Rapor), Akademik Dayanışma Araştırma ve Geliştirme Vakfı (İstanbul: Eflatun Matbaacılık. 2008), 43-45. Not: Bu çalışmada boşanmanmış çiftlere boşanma nedeni olarak birden çok seçenek işa- retleyebilmiştir. Bundan dolayı nedenler toplamı 100 ü aşmaktadır.
- 29 TÜİK, Haber Bülteni. 18 Ocak 2017. Sayı:21869
- 30 TÜİK, Haber Bülteni. 18 Ocak 2017. Sayı:21869
- 32 TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması TBNA (An- kara:2014): 75-76.
- 33 Battal, Boşanma Sebepleri, 2008; Demirkan vd. Boşanma Nedenleri Araştırması, 2009; Aydın ve Baran, Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme Boşanma, 2010; Aktaş, Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlükler, 2011; TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması, 2014; Sevim vd. Boşanan Erkeklerin Sorunları üzerine Sosyolojik bir Araştırma, 2016; Aybey, Boşanma Sorunlarında Dini Danışmanlık Ve Rehberlik, 2016; TÜİK 2016; TÜİK 2017.
- 34 Boşanma sebepleri konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklamalar için bkz. İhsan Çapcıoğlu, “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”, Turkish Studies, (Winter 2018), 13/2: 19-34; “Sadakatsizliğin Bireye, Aileye ve Topluma yansımları”, Sadakat ve Güven Bağlamında Aile, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2018, ss. 87-99. Kaynaklar
- Acar, H. İbrahim (2010). “Talak”, 39: 496-500, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınla- rı.
- Aktaş, Özgül (2011). “Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlükler”. (Ya- yınlanmamış Yüksek Lisans tezi), İzmir: TC. Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Aslan, Mehmet Selim (2015). İslâm Aile Hukuku. Bursa: Emin Yayınları.
- Atabey, Salih (2016). “Boşanma Sorunlarında Dîni Danışmanlık ve Rehberlik: Diyanet İşleri Baş- kanlığı Örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 15/59: 1447-1455.
- Aydın, Akif (2004). “Aile Hayatı”, ss. 195-246, İlmihal II İslâm ve Toplum, Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
- Aydın, Okay ve Gülen Baran (2010). “Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma”, Toplum ve Sosyal Hizmet 21/2: 117-126.
- Bainbridge, William Sims (2012). Din Sosyolojisi. Yaşadığımız Dünya. “Bilim ve Din” içinde. (Ed) P. Clarke. (Çev. Ed. İhsan Çapcıoğlu), Ankara: İmge Kitapevi.
- Battal, Ahmet (2008). Boşanma Sebepleri. Bilimsel Araştırma Projesi Uygulama Sonuçları (Ni- hai Rapor). Akademik Dayanışma Araştırma ve Geliştirme Vakfı. İstanbul: Eflatun Matbaacılık.
- Berger, Peter L (2000). Kutsal Şemsiye. Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. İstanbul: Rağ- bet Yayınları.
- Çapcıoğlu, İhsan (2018). “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”, Turkish Studies, 13/2: 19-
- Çapcıoğlu, İhsan (2018). “Sadakatsizliğin Bireye, Aileye ve Topluma yansımları”, ss. 87-99, Sa- dakat ve Güven Bağlamında Aile, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Demir, Zekiye (2008). Aile Huzuru, Ankara: DİB Yayınları..
- -------- (2010). Almanya’da Yaşayan Türk Kadınları. Durumları, Sorunları, Din ve Diyanet Algıları, Ankara: DİB Yayınları.
- --------- (2016). “Diyanet Fetvaları Üzerinden Aile Hayatına Yönelik Sorular ve Cinsiyet İlişkisi”, 1st International Women’s Congress, Ankara/Turkey, (Yayınlanmamış Tebliğ). 15 Kasım
- Demirkan, Semra Yurtkuran vd. (2009), Boşanma Nedeni Araştırması. Ankara: TC. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
- Diyanet İşleri Başkanlığı (2013). Hadislerle İslâm 4. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). Ailem (11 kitapçıklı seri). Ankara: DİB Yayınları.
- Diyanet İşleri Başkanlığı (2015). Aile İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular. Ankara: DİB Yayınları.
- Diyanet İşleri Başkanlığı (2017). Aile Olmak. Ankara: DİB Yayınları.
- Görgülü, Ülfet (2017). “İslâm Aile Hukukunda Bid’i Talak Meselesi”, İslâm Hukuku Araştırma Dergisi, 30: 337-363.
- http://www.hayrettinkaraman.net/kitap/meseleler/1076.htm (erişim: 25.12.2017)
- http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.633&MevzuatIliski=0&sourceXmlS earch= (erişim: 14.01.2018) .
- http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5a79d8ce be97e6.29700437 (erişim:03.01.2018).
- http://www.hukukihaber.net/pratik-bilgiler/medeni-kanunda-yer-alan-bosanma-sebepleri- h53595.html (erişim:25.01.2018).
- https://hukukkanali.wordpress.com/2016/04/21/evliligin-tanimi/ (erişim: 25.12.2017).
- https://www.oecd.org/els/family/SF_3_1_Marriage_and_divorce_rates.pdf (erişim: 17.01.2018).
- Özuğur, Ali İhsan (2013). Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler. Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali, Ankara: Seçkin Yayınları.
- Sevim, Yelda, Ayşenur Güldeste, Canan Öner (2016). “Boşanan Erkeklerin Sorunları üzerine Sosyolojik bir Araştırma (Elazığ İli Örneği)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 26/2: 293-312.
- TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014). Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması TBNA, Ankara.
- TUİK, Haber Bülteni. 18 Ocak 2017. Sayı:21869 http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=21869 (erişim:25.02.2018).
- Türkiye Diyanet Vakfı. İlmihal II. İslâm ve Toplum. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
