Author :
Abstract
Çalışmanın konusunu geleneksel halk dindarlığı, ataerkil düşünce yapısı ve toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi altında oluşan kadın kimliği oluşturmaktadır. Geleneksel halk dindarlığı kapsamındaki uygulamaların genel olarak kadınların günlük hayatının pek çok alanına yerleşmiş olduğu bilinmektedir. Bazı kadınlar bu uygulamalara içeriğini sorgulamaksızın yönelirken, bazıları da bu inanışları gelenek-görenek kapsamında değerlendirmekte, geçmişten gelen tecrübe birikimi olarak kabul ederek onlardan yararlanıldığını düşünmektedirler. Sonuç olarak toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi altındaki kadınların, aile ortamında ve yakın çevrelerinde karşılaştıkları problemlere çözüm bulmak için geleneksel halk dindarlığı uygulamalarına başvurdukları ve günlük hayatlarında zaman içinde daha geleneksel bir tutum geliştirdikleri düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The scope of this study comprises traditional social religiosity, patriarchal mentality and female identity developed under the effects of gender roles. It is understood that practices within traditional social religiousity are generally embedded in numerous aspects of women’s daily life. Some women tend these practices without questioning the content while some others interpret these beliefs within customs and believe that they can take advantage of them by accepting that these beliefs are built up by the experiences from the past. In conclusion, the need for solving problems within family environment and inner circle of women under the influence of gender roles ends up with applying traditional social religiosity practices. Moreover, those women adopt these traditional religious practices in time.
Keywords
- (**) Bu makale, 2016 yılında Prof. Dr. Erkan Perşembe danışmanlığında tamamlanan ve 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Din Sosyolojisi) Anabilim Dalı’na sunulan “Geleneksel Halk Dindarlığı ve Kadın Kimliği (Samsun-Merkez Örneği)” adlı doktora tezinden üretilmiştir. Kaynaklar
- Aka, A. (2010), “Kimliğe Teorik Yaklaşımlar”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, c. XXXIV, s. 1, 17-24.
- Akşit, B. (2012), vd., Türkiye’de Dindarlık, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Aktaş, C. (1992), Modernizmin Evsizliği ve Ailenin Gerekliliği, İstanbul: Beyan Yayınları.
- Aktaş, C. (1988), Sistem İçinde Kadın, İstanbul: Beyan Yayınları.
- Arslan, M. (2004), Türk Popüler Dindarlığı, İstanbul: Dem Yayınları.
- Atay, T. (2009), Din Hayattan Çıkar (Antropolojik Denemeler), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Berger, P. L. ve Luckmann, T. (2008), Gerçekliğin Sosyal İnşası (Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi), Vefa Saygın Öğütle (çev.), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
- Berktay, F. (2010), Tarihin Cinsiyeti, İstanbul: Metis Yayınları.
- Berktay, F. (2000), Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul: Metis Yayınları.
- Berktay, F. (2004), Kadınların İnsan Haklarının Gelişimi ve Türkiye, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları ve Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları No: 7.
- Bhasin, K. (2003) Toplumsal Cinsiyet (Bize Yüklenen Roller), Kader Ay (çev.), İstanbul: Kadav Yayınları.
- Böhürler, A. ve Eker, A. (2008), Duvarların Arkasında- Müslüman Ülkelerde Kadın, İstanbul: Timaş Yayınları,.
- Connell, R.W. (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Cem Soydemir (çev.), İstanbul: Ayrıntı Ya- yınları.
- Çapcıoğlu, İ. (2009), "Social Status of Women in Ottoman and Turkish Republican Periods: A Sociological Overview", The Islamic Quarterly, Vol. 53, No. 1, pp. 1-23.
- Çapcıoğlu, İ. (2016), “Tanzimat´tan Günümüze Muhafazakâr Kadın Algısındaki Değişimler”, Di- ni Araştırmalar Kadın Özel Sayısı, Cilt 19, Sayı 49, ss. 271-291.
- Çelik, C. ve Sahin, I. (2009),“Kadın Dindarlığı: Bir Paradoksun Söyledikleri”, Toplum Bilimleri Dergisi, 1-3/1-6, 141-166.
- Demircioğlu, N. S. (2000), “Boşanmanın, Çalışan Kadının Statüsü ve Cinsiyet Rolü Üzerine Etki- si”, İzmir, Ege Üniversitesi.
- Dökmen, Z. Y. (2004), Toplumsal Cinsiyet, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Durakbaşa, A. (2007), Halide Edib: Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İstanbul: İletişim Yayın- ları.
- Düzkan, A. (2001), “Bu İş Bu Memlekette Nasıl Olacak?”, Yerli Bir Feminizme Doğru, Aynur İlyasoğlu ve Necla Akgökçe (hzl.), İstanbul: Sel Yayıncılık, 39-51.
- Elgün, A. ve Pira, A. (2014), “Toplumsal Cinsiyeti İnşa Eden Bir Kurum Olarak Medya; Rek- lamlar Aracılığıyla Ataerkil İdeolojinin Yeniden Üretilmesi”, cim.anadolu.edu.tr/ pdf/2004/1130848482.pdf, (ErişimTarihi: 12.03.2016), 527-528.
- Ertürk, Y. (2008), “Kadın Haklarının Uluslararası Hukuki Çerçevesi”, Sosyoloji Araştırmaları Der- gisi, 11/1, 49-71.
- Giddens, A. (2000), Sosyoloji, Cemal Güzel ve Hüseyin Özel, (çev.), Ankara: Ayraç Yayınları.
- Günay, Ü. (1998), Din Sosyolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları.
- Günay, Ü. (1999), Erzurum ve Çevre Köylerinde Dinî Hayat, İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
- Günay, Ü. (1998), “Türk Toplumu, Değisim, Din, Kültür ve Medeniyet”, Türk Yurdu Dergisi, 18/127- 128, (Mart- Nisan).
- Günay, Ü. (2003), “Türk Halk Dindarlığının Önemli Çekim Merkezleri Olarak Dinî Ziyaret Yerleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, /2, 5-36.
- Günay, Ü. (1996), Kayseri ve Çevresinde Dini Ziyaret Yerleri, Kayseri: Kayseri Büyükşehir Bele- diyesi Yayınları.
- Günay, Ü. ve Ecer, A. V. (1999), Toplumsal Değişme, Tasavvuf, Tarikatler ve Türkiye, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
- Günay, Ü. ve Güngör, H. (2009), Başlangıçlarından Günümüze Türkler’in Dinî Tarihi, İstanbul: Rağbet Yayınları.
- Gürhan, N. (2010), “Toplumsal Cinsiyet ve Din”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, sy. 4, www.e-sarkiyat.com, 58-80.
- Hocaoğlu, D. (1999), “Türk Müslümanlığı Üzerine Bazı Notlar”, Köprü, 66.
- Kaypakoğlu, S. (2004), Medyada Cinsiyet Stereotipleri, Naos Yayıncılık, 93-94.
- Kirman, M.A. (2004), Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
- Kocacık, F. ve Gökkaya, V. (2005), “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”,Cumhuriyet Üniver- sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6/1, 195-219.
- Koray, M. (2011), Küreselleşen Eşitlik Politikalarına Karşı Küreselleşen Kapitalizm: ”Sol-Femi- nist” Bir Eleştiri, Birkaç Arpa Boyu… (21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar), Serpil Sancar (drl.), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2 cilt, 305-342.
- Köse, A. ve Ayten, A. (2010), Türbeler-Popüler Dindarlığın Durakları, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Mardin, Ş. (2008), Din ve İdeoloji, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Marshall, G. (1999), Sosyoloji Sözlüğü, Osman Akınhay ve Derya Kömürcü (çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Metin, A. (2011), “Kimliğin Toplumsal İnşâsı ve Geleneksel Kadın Kimliğinin Aktarımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2/1, 74-92.
- Ocak, A. Y. (2010), Türkiye Sosyal Tarihinde İslâm’ın Macerası, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Ocak, A. Y. (2008), Türkler, Türkiye ve İslâm (Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Onaran, O. , Büker, S. ve Bir, A. (1998), Eskişehir’de Erkek Rol ve Tutumlarına İlişkin Alan Araş- tırması, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Politika Dökümanı Kadın ve Medya, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara (2008).
- Saktanber, A. (2001), “Türkiye’de Müslüman Olarak “Öteki” ye Dönüşmek”, Tezkire, sy. 19, (Şubat/Mart).
- Schick, İ. C. (2011), Bedeni, Toplumu, Kâinatı Yazmak, Pelin Tünaydın (çev.), İstanbul: İletişim
- Su, S. (2011), Hurafeler ve Mitler (Halk İslâmında Senkretizm), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Subaşı, N. (1999), “Günümüz Türkiye’sinde Dinin Halk Katındaki Görüntüleri”, Kutsanmış Gö- rüntüler, Samsun: Nehir Yayınları.
- Subaşı, N. (2002), “Türk(iye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler”, İslamiyat, 5/4, 17-40.
- Sullivan, T. J. (2003), Introduction to Social Problems, Sixth Edition, Boston: Pearson Educati- on.
- Şahin, İ. (2002), “Gelenek ve Değisim Açısından Kadınların Dinî Yasantıları, Tutum ve Davranıs- ları (Boğazlıyan Örnegi)”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Radway, J. (1995), “İdeolojik Çakışmaların Tanımlanması: Kitle kültürü, Analitik Yöntem ve Si- yasal Pratik”, Kadın ve Popüler Kültür, Süleyman İrvan ve Mutlu Binark (drl. ve çev.), Ankara: Ark Yayınevi, 41-71.
- Tanyu, H. (1976), “Dinî Folklor veya Dinî-Manevî Halk İnançlarının Çeşit ve Mahiyeti Üzerine Bir Araştırma-I”, AÜİF, 21/124, 123-142.
- Tekin, M. (2004), Kutsal, Kadın ve Kamu, İstanbul: Açılım Kitap.
- Tuksal, H. Ş. (2000), Kadın Karşıtı Söylemin İslâm Geleneğindeki İzdüşümleri, Ankara: Kitabiyat
- Türköne, M. G. (1994), “Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Toplumunun Cinsiyet Kültürü”, (Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Uysal, V. (2006) ,Türkiye’de Dindarlık ve Kadın, İstanbul: Dem Yayınları.
- Ülken, H. Z. (1969), “Anadolu Örf ve Adetlerinde Eski Kültürlerin İzleri”, A.Ü.İ.F. Dergisi, 17.
- Varlı, Ö. D. (2007), “Kültürel Kimliğin Değişim-Oluşum Süreci-Sürecin Kadın Kimliği ve Müziği- ne Yansıması: Afyon, Trabzon, Kıbrıs, İstanbul Örneklemleri”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü)
- Walby, S. (2000) “Kadın ve Ulus”, Vatan, Millet, Kadınlar, Ayşegül Altınay (drl.), İstanbul: İleti- şim Yayınları, 29.-57.
- Yel, A. M. (1998), “Hurâfe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, XVIII, 381-382.
- Yılmaz, Z. (2011), “Küresel İslam Hareketinde Kadının Yeni Temsil Biçimleri: Türkiye Örneği”, Birkaç Arpa Boyu (21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar), Serpil Sancar (drl.), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2 cilt, 801-822.
