İLKOKUL İKİ VE ÜÇÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN AKRANLARIYLA YAŞADIKLARI SOSYAL PROBLEMLERİN VE ÇÖZÜM YOLLARININ İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı, ilkokula devam eden ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinin okul içinde akranlarıyla yaşadıkları sosyal problemleri farklı değişkenlere (yaş, cinsiyet, okul öncesi eğitim alıp almama durumu ve kardeş sayısı) göre incelemek ve bu problemleri çözmek için tercih ettikleri yolları belirlemektir. Karma model kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini, 2019-2020 eğitim öğretim yılı içinde, İstanbul’un Kadıköy ilçesinde bulunun bir özel okulun ikinci ve üçüncü sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 255 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin 129’u kız, 126’sı ise erkektir. Araştırmada nicel verileri toplamak amacıyla, araştırmacılar tarafından uzman görüşlerine başvurularak hazırlanan “Sosyal Problem Çözme Anketi” kullanılmıştır. Bu ankette, öğrencilerin seviyelerine uygun sekiz örnek olay yer almaktadır. Örnek olaylarda sırasıyla; mızıkçılık, dışlanma, sözel-fiziksel şiddet, verilen sözün tutulmaması, eşyaların izinsiz kullanımı, bastırma ve yönetme, birbirini dinlememe sorunları yer almaktadır. Öğrencilerin, okudukları her bir örnek olay için “Sen bu problemi yaşadığında çözmek için ne yaparsın?” sorusuna yanıtları aranmış olup cevap seçeneklerinden yalnızca bir tanesini işaretlemeleri istenmiştir. Araştırmanın nitel verilerini toplamak amacıyla, odak grup görüşmesi ve gözlem yapılmıştır. Odak grup görüşmesinde, aykırı durum örnekleme modelinden yararlanılmıştır. Yapılan odak görüşme, ses kayıt cihazı ve yazılı olarak; yapılan gözlem ise yazılı olarak kaydedilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen nicel veriler, SPSS programı ile nitel veriler ise içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, erkek öğrencilerin kız öğrencilere oranla akranlarıyla yaşadıkları sosyal problemleri çözmek için üçüncü bir kişiye ihtiyaç duydukları, katılımcı öğrencilerin yaşadıkları sosyal problemlerin çözümünde akranları tarafından kibarca uyarılma davranışını beklerken benzer sosyal problem durumlarında kendilerinin kaba davranışlar sergileyerek problem durumunu çözüme kavuşturmaya çalıştıkları anlaşılmıştır. Bu sonuçlar ışığında öğrencilerin sosyal problemlerini kendi başlarına çözebilmeleri için desteklenmeleri, sorunlarını çözerken duygularını yönetebilmeleri, Hayat Bilgisi Sosyal Bilgiler derslerinde bu becerilerin desteklenmesi gibi öneriler getirilmiştir.
Keywords
Abstract
The purpose of this research is to study the social problems that 2nd and 3rd graders confront with their peers in the school with respect to variables such as age, sex, preschool education status and number of siblings, and also to investıgate how these 2nd and 3rd graders solve these problems. The sample of this mixed method research constitutes of 255 2nd and 3rd graders at a private school in Kadıköy, İstanbul in school year of 2019-2020. 129 of the participants are female and 126 are male. In order to gather quantitative data, “Social Problem Solving Survey” is prepared and used in consultation with experts. This survey includes 8 exemplery incidences. These incidences are disobeying the rules of a game, exclusion, verbal-physical violence, breaking a promise, unauthorized use of a belonging, assertion of dominance and not listening to each other. Answers to “If you have this problem, what would you do to solve it?” are sought and the participants are asked to choose only one of the options given. For qualitative data, observation and focus grıup discussion is used. In focus group discussions, exteme sampling model is used. Both observations and focus group discussions are written down and discussions are also recorded by a recording device. Quantitative data gathered through the survey is analyzed using SPSS software. For qualitative data, methods of content analysis and descriptive analysis is used. It’s found that male students are more likely to need a 3rd party to involve than females in order to solve these problems. Besides, while some of the participants expect their peers to kindly warn them, it’s observed that they tried to force their way into a solution themselves, in a case of a social problem. In light of these findings, students need to be supported in order to solve their social problems by themselves, they need to be able to manage their feelings, furthermore these abilities should be taught in classes such as Life Sciences and Social Studies.
Keywords
- Aksoy Ayşe Bilgin – Özkan Hurşide Kübra. “Çocukların Bilişsel Tempoları İle SosyalProblem Çözme Becerilerinin Bazı Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi”.Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/2 (Aralık 2015): 1-17. Doi: 10.14686/BUEFAD
- Anlıak Şakire - Dinçer Çağlayan. “The Evaluation of the Interpersonal ProblemSolving Skills of the Children Attending to the Preschools Applying DifferentEducational Approaches”. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences 38/1 (2005): 149-166.
- Arı Meziyet – Yaban Helin. “9-11 Yaşındaki Çocukların Sosyal Problem ÇözmeBecerilerinden Cinsiyet ve Yaş Farklılıkları.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim ve Bilim 37/164 (2012):188-203.
- Baltacı Ali “Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi SorunsalıÜzerine Kavramsal Bir İnceleme.” Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2018): 231-274.
- Baysal Zeliha Nurdan – Korucu Çimşir Serap. “5. Sınıf Öğrencilerinin KişilerarasıSorunlarına Gösterdikleri Tepkilerin Değerlendirilmesi.” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 32/32 (2010): 65-74.
- Baysal Zeliha Nurdan –Tanrıkulu Derya Duygu – Çimşir Serap. “Perceived Problemsof 4th Grade Primary School Students Related to Their Families and Schools”. Educational Research and Reviews 14/4 (2019): 121-129.
- Berk E. Laure. “Erken Çocuklukta Duygusal ve Sosyal Gelişim” çev. Nesrin IşıkoğluErdoğan, Bebekler ve Çocuklar: Doğum Öncesinden Orta Çocukluğa. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
- Bozkurt Yükçü Şuheda. Bağımsız Anaokullarına Devam Eden Çocukların DuyguDüzenleme Ve Sosyal Problem Çözme Becerileri İle Ebeveynlerinin DuygusalOkuryazarlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi, 2017.
- Bozkurt Yükçü Şuheda – Demircioğlu Haktan. “Okul Öncesi Dönemdeki ÇocuklarınSosyal Problem Çözme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 1/2 (Ekim 2017): 216-238.
- Büyüköztürk, Şener – Akgün, E. Özcan – Karadeniz, Şirin – Demirel, Funda –Çakmak Kılıç, Ebru. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2019.
- Büyüköztürk, Şener – Akgün, E. Özcan – Karadeniz, Şirin – Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2017.
- Chung Tsai-Yen - R. Asher Steven.“Children's Goals and Strategies in Peer Conflict Situations”. Merrill-Palmer Quarterly 42/1 (January 1996): 125-147.
- Creswell, W. John. Karma Araştırma Yöntemlerine Giriş. Trc. Mustafa Sözbilir. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
- Çetin, Filiz – Alpa Bilbay, Aslıhan – Albayrak Kaymak, Deniz. Araştırmadan Uygulamaya Çocuklarda Sosyal Beceriler. İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 2001.
- Çubukçu Zühal – Gültekin Mehmet. “İlköğretimde Öğrencilere Kazandırılması Gereken Sosyal Beceriler”. Bilig 37 (Bahar 2006), 155-174.
- Demir, Oğuzhan Ömer. “Nitel Araştırma Yöntemleri”. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. ed. Kaan Böke. 287-316. İstanbul: Alfa Yayınları, 5. Basım, 2017.
- Eroğlu Erol. Ailenin Çocuklarda Problem Çözme Yeteneğinin Gelişmesi Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2001.
- Hopmeyer Andrea – Asher R. Steven. “Children's Responses to Peer ConflictsInvolving a Rights Infraction” Merrill-Palmer Quarterly 43/2 (April 1997): 235-254.
- Kaya Mehmet Fatih – Bircan Engür Hilal. “Grup Oyunlarında ÖğrenciEtkileşimlerinin İncelenmesi: Kim Biliyor? Oyunu Örneği.” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 20/ 1 (Nisa 2016): 5-27.
- Mg. Sawyer – C. Macmullin – B. Graetz – Ja Said – Jj Clark - P. Baghurst. “SocialSkills Training for Primary School Children: A 1‐Year Follow‐Up Study”. Journal ofPeadiatrics and Child Health 33/5 (March 2008): 378-383. https://doi.org/10.1111/j.1440-1754.1997.tb01624.x
- Özlem Bal – Temel Z. Fulya. “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 4 - 6Yaş Çocuklarının Kişiler Arası Problem Çözme ve Bakış Açısı Alma BecerileriArasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/1 (Mart 2014): 156-169.
- Özmen Dilek. 5-6 Yaş Grubu Çocukların Akran İlişkilerinin Sosyal Problem Çözme Becerisi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2013.
- Pekdoğan Serpil. “5-6 Yaş Çocukların Sosyal Becerilerinin Bazı DeğişkenlerAçısından İncelenmesi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16/4 (Kasım 2016): 1946-1965.
- Rose, A. J. - Asher, S. R. “Children's Goals and Strategies in Response to ConflictsWithin a Friendship”. Developmental Psychology 35/1 (1999), 69–79. DOI:10.1037/0012-1649.35.1.69
- Students' Problem-Solving Skill in a Primary School”. Proceedings of the 2019 4thInternational Conference on Information and Education Innovations (July, 2019), 131. DOI:10.1145/3345094
- Stanley, Morgan. Çocuk ve Beceri. Trc. İlayda Özbaş. İstanbul: Ekinoks Yayıncılık, 2009.
- Suman Azam - Raiha Aftab. “Social Problem Solvıng Styles, Acting-Out Tendencies,And Aggression In Boys And Girls” Pakistan Journal of Psychological Research 27/1 (Summer 2012): 121-134
- Şahin Zarife. “Çocukların Psiko-Sosyal Temelli Problem Çözme Becerilerinin ÇeşitliDeğişkenler Açısından Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 (2000): 451-469.
- Temiz Dönüş. Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, 2019.
- Yılmaz Elif. 48-72 Aylık Çocuklara Yönelik Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, 2016.
- Terzi Şerife, “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Kişiler Arası Problem Çözme Beceri Algıları”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 1/2 (Haziran 2009): 221-232.
- Tezel Şahin Fatma – Özbey Saide. “Aile Eğitim Programına Niçin GereksinimDuyulmuştur? Aile Eğitim Programları Neden Önemlidir? “Aile ve Toplum 3/12 (2007).
- Uzunkol Ebru – Özdemir Yılmaz Elif. “İlkokul Öğrencilerinin Sosyal Problem ÇözmeBecerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Eğitim ve Bilim 8/4 (2018): 351-363. Doi:10.19126/suje.449597,
- Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
- Yılmaz Elif – Tepeli Kezban. “60-72 Aylık Çocukların Sosyal Problem ÇözmeBecerilerinin Duyguları Anlama Becerileri Açısından İncelenmesi”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 172/17 (Ağustos 2013): 117-130.
- Yaban E. Helin – Yükselen Arzu. “Korunmaya Muhtaç Yedi–On Bir Yaş GrubundakiÇocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet 18/1 (Nisan 2007): 49-67.
- Walker Sue - Irving Kym - Berthelsen Donna,.“Gender Influences on PreschoolChildren's Social Problem-Solving Strategies”. The Journal of Genetic Psychology 163/2 (July 2002): 197-209. DOI: 10.1080/00221320209598677
- Walker Sue – Berthelsen Donna - Irving Kym. “Temperament And Peer AcceptanceIn Early Childhood: Sex And Social Status Differences”. Child Study Journal 31/3 (2001): 177–192.
