Author :
Abstract
Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) uzun bir saltalanatlık döneminde bilim ve sanat alanlarının en parlak olduğu dönemde yaşamış, matematik ve tarih alanlarında kitap yazmış, kendinden sonra gelen kişilere örnek olmuş bir kişiliktir. Minyatür sanatında alanında birbirinden farklı eserler yapmış oldukça başarılı bir sanatçıdır. Minyatürlerde kent, doğa, kale, liman sahnelerinin betimsel özelliklerinin ve eserlerin panoramik görünümünün yarattığı etkinin ortaya çıkarılması araştırma için büyük önem taşımaktadır. Araştırma nitel desen araştırma yöntemi ile yapılmış olup bilgilere erişmek için literatür taraması yapılmıştır. Sanatçının doğum ve ölüm yeri-tarihi bilinmemektedir. Değişik kaynaklarda onun 16. Yüzyılın son çeyreğinde vefat etmiş olabileceği ileri sürülmektedir. Fakat onun Saraybosna’da doğduğu devşirme bir ailenin mensubu olduğu bilinmektedir. Kendisinin bulduğu matrak savaş oyunu sebebiyle “Matrakçı”, kimi kaynaklarda ise “Silâhşor” unvanlarıyla anılır. Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman’ın 1534-35’teki birinci İran-Irak seferini anlatan (İÜK, T.5964) 128 minyatürlerdir. Matrakçı'nın metnini yazıp minyatürlerini yaptığı öteki ikinci yazması ise 32 minyatürden oluşan Süleymanname (TSM, H.1608) adlı eseridir. Üçüncü eseri ise Tarih-i Sultan Bayezid adında 12 minyatürden oluşan (TSM, R.1272) eseridir. Bu eser iki bölümden oluşur: Birinci bölümde Kuzey Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Cenova, Marsilya, Nice… Gibi kale ve limanların tasviri yapılmış ve buralarda demirlemiş Osmanlı donanmasını tasvir etmiştir. Eserin ikinci kısmında Macaristan seferlerini anlatan olaylara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda veriler aracılığıyla elde edilen bulgulara bakıldığında Matrakçı Nasuh, minyatür sanatı alanında kendine göre yenilik getiren birçok kent, doğa, kale ve limanı tasvir etmiş bu tasvir sırasında özellikle panoramik görünüme ve boyut kazandırmaya önem vermiş usta bir sanatçıdır. Sanatçının bu çok yönlülüğü sanat eserlerine yansıdığı özellikle kent, doğa ve liman resimlerinde kullandığı renklerde görülmektedir.
Keywords
Abstract
Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) lived during a long reign when the fields of Science and art were the brightest. He has written books in the fields of mathematics and history. He is a very successful artist who has done different works in his field of miniature art. The impact of the descriptive features of the City, Nature, Castle, Harbour scenes in miniatures and the panoramic view of the works is of great importance for research. The research was done by qualitative research method and literature search was conducted to access the information. The artist's place-date of birth and death are unknown. In various sources his 16. It is suggested that he may have died in the last quarter of the century. However, it is known that he was born in Sarajevo and was a member of a family. He is referred to as “Matrakçı” and “Musketeer” in some sources because of his funny War game. Matrakçı Nasuh is 128 miniatures describing the first Iran-Iraq Campaign of Kanuni Suleiman in 1534-35 (IÜK, T5964). The other two manuscripts in which matrakçı wrote his text and made his miniatures are his work called Suleymanname (TSM, H1608), which consists of 32 miniatures. His third work is 12 miniatures named Tarih-i Sultan Bayezid (TSM, R1272). This work consists of two parts: the first part depicts castles and harbors such as Genoa, Marseille, Nice... along the northern Mediterranean coast. And it depicts the Ottoman navy anchored here. In the second part of the work, events describing the Hungarian expeditions are given. Matrakçı Nasuh is a master artist who has depicted many cities, nature, castles and harbors that bring innovation in miniature art according to himself. This versatility of the artist is reflected in his works of art, especially in the colors he uses in his paintings of cities, nature and ports.
Keywords
- Akalay (Tanındı), Zeren, “Tarih Konulu ilk Osmanlı minyatürleri”, Sanat Tarihi Yıllığı II, s. (1968a), 102-16.
- And, Metin. Osmanlı Tasvir Sanatları I, yapı Kıredi Yayınları, İstanbul, (2014).
- Bilge, Reha. Matrakçı Nasuh Arvana yayınları, İstanbul, (2015).
- Bağcı, S.,Çağman, F., Renda, G. - Tanındı, Z., Osmanlı Resim Sanatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, (2006).
- Mahir, Banu. Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı yayınları, İatanbul, (2012).
- Uğur, Ahmet. “Dresden’de Kemalpaşazade’ye Atfedilen Yazma Eserler”, İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi III, (1977), s. 315-43. Tükel, Uşun. Beyan-ı Menazil’in Resim Dilinde Üzerine Bir Anlamlandırmadenemesi, “Türk Kültüründe Sanat ve Mimari, Klasik Dönem Sanatı ve Mimarlığı Üzerine Denemeler, İstanbul, (1993). Tanındı, Zeren. Türk Minyatür Sanatı, Türkiye İş Banası yayınları, Ankara, (1996). Yurdaydın, H. Gazi. Matrakçı Nasuh, Ankara, (1963a).
