Author :
Abstract
“Günah sosyolojisi”, daha çok bireysel bir perspektif içinde ele alınan günah olgusunun toplumsal bağlamlarını analiz etmeye çalışmaktadır. Bu çerçevede, günahın (kişilik, bilinçaltı, öğrenme vb.) kişisel süreçlerle ortaya çıktığı yönündeki psikolojik yaklaşım ile onun toplumsal şartlar altında oluştuğunu öngö- ren sosyolojik yaklaşımın örtüştüğü ve günahın ortaya çıkışında psiko–sosyal faktörlerin ortaklaşa etkisinden bahsedilebileceği anlaşılmaktadır. Bu makalede de temel olarak Hz. Muhammed’in (sav) günah ve günahkar karşısındaki tutumu çerçevesinde bir tür İslam günah sosyolojisine giriş denemesi yapılmaya çalışılmış; bu çerçevede kavramsal ve kuramsal bir temellendirmenin ardından örneklem çerçevesi olarak Hz. Muhammed’in (sav) konuya ilgili görüş ve uygulamalarına yer verilmiştir. Bu bağlamda makalenin temel iddiası, Hz. Muhammed’in günahkar kişi ve gruplar karşısındaki tutumunun oldukça sağ- lam bir sosyolojik yorumlamaya açık olduğu yönündedir. Zira O (sav), günahın önlenmesi ve günahkarların ıslahı konusunda sadece kişinin ahlaki gelişimini temel alan bir yaklaşım sergilemekle yetinmemiş; aile, çevre, ekonomi... gibi aktör (günahkar) dışındaki yapısal faktörlerin önemine de dikkat çekmiştir.
Keywords
Abstract
“The sociology of sin” tries to analyze the social contexts of the phenomenon of sin which is generally discussed in an individual perspectve. In this context, it is understood that there is an overlap between the psychological approach, which argues that sin arises as a result of the personal processes such as personality, subconscious, learning, and the sociological approach, which discusses that sin occurs under the social conditons. In that case, there is a common effect of psycho-social factors in the emergence of a sin. In this artcle, it is tried to make an essay of introducton to the Islamic sociology of sins in the context of the Prophet Muhammad’s attude toward sins and sinners; and afer a conceptual and theoretcal base, relevant opinions and practces of the Prophet Muhammad are discussed as a sampling frame. Last of all, the main argument of this paper is that the Prophet Muhammad’s attude toward sinful people and groups is open to a prety solid sociological interpretaton. Because he not only emphasized the individual’s moral development about the preventon of sins and the treatment of sinners, but also drew atenton to the importance of structural factors other than actor (sinner) himself such as family, social envronment and economy.
Keywords
- (**) Bu makale, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Şanlıurfa İl Müftülüğü tarafından 19-20 Nisan 2012 tarihleri arasında Şanlıurfa’da düzenlenen “Hz. Peygamber, Kardeşlik Ahlakı ve Kardeşlik Hukuku” konulu VI. Kutlu Doğum Sempozyumu’nda sunulan “İslam Günah Sosyolojisine Giriş: Hz. Peygamber’in (sav) Günahkar Kişi ve Gruplara Yaklaşımı” isimli tebliğin yeniden gözden geçirilmesiyle oluşturulmuştur.
- 4 Eşcinselliğin normal ve yaygın olduğu Antik Yunan’da homoseksüelliğin heteroseksüel- likten daha ahlaki olduğu yönünde bir inanç söz konusuydu; yani eşcinsellik günah olmak bir yana bir erdem olarak kabul ediliyordu (Foucault, 1990: 97).
- Atay (Yılmaz), Emine (2005). Hıristiyanlıkta Asli Günah İnancı. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Bursa.
- Bardakoğlu, Ali (1993). Ceza (Fıkıh). TDV İslam Ansiklopedisi, 7, 470–478. İstanbul: TDV.
- Bardakoğlu, Ali (1998). Hırsızlık. TDV İslam Ansiklopedisi, 17, 384–396. İstanbul: TDV.
- Besnard, Philippe (2011). Sapkınlık. (Çev. Bülent Arıbaş). (Haz. Massimo Borlandi, Raymond Boudon, Mohamed Cherkaoui, Bernard Valade). Sosyolojik Düşünce Sözlüğü. İstanbul:
- Burul, Esat (2006). Sevap ve Günah Algılarının Tutum ve Davranışlara Etkileri. Erciyes Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Castel, Robert (2011). Marjinallik. (Çev. Bülent Arıbaş). (Haz. Massimo Borlandi, Raymond İletişim, 490–492.
- Doğan, Bilal (2008). Hıristiyanlıkta Asli Günah Doktrini (Pavlus–Pelagius Örneği). Uludağ Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Durkheim, Emile (1994). Sosyolojik Metodun Kuralları. (Çev. Enver Aytekin). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
- Erturhan, Sabri (2001). Kişisel Boyutlu Suçların Gizlenmesinin İslam Ceza Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, V/2, 259–291.
- Foucault, Michel (1990). The History of Sexuality 2: The Use of Pleasure. (Çev. Robert Hurley). New York: Vintage Books.
- Giddens, Anthony (1997). Sociology (3rd Edition). Cambridge: Polity Press.
- Güler, Özlem (2007). Tanrıya Yönelik Atıflar, Benlik Algısı ve Günahkarlık Duygusu. Ankara Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Harman, Ömer Faruk (1996). Günah. TDV İslam Ansiklopedisi, 14, 278–282. İstanbul: TDV.
- Hebdige, Dick (1979). Subculture: The Meaning of Style. London: Routledge.
- İbn Haldun (1971). Kitabü’l–İber, 1. Beyrut: Müessesetü’l–A’lemi.
- İbn Kayyim el–Cevziyye (1973). İ’lamü’l–Muvakkiin an Rabbi’l–Alemin, 3. Beyrut: Darü’l–Cil.
- İbn Kesir, Ebü’l–Fida (1966). el–Bidaye ve’n–Nihaye, 5. Beyrut: Mektebetü’l–Maarif.
- İçli, Tülin Günşen (1993). Türkiye’de Suçlular: Sosyal Kültürel ve Ekonomik Özellikleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Jenks, Chris (2005). Subculture: The Fragmentation of the Social. London: Sage Publication.
- Kahraman, Ferruh (2006). İslam Kelamı ve Hıristiyan Teolojisine Göre Günah. Sakarya Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Kandemir, M. Yaşar (2007). Nuayman b. Amr. TDV İslam Ansiklopedisi, 33, 220, 221. İstanbul: TDV.
- Kılıç, Sadık (1984). Kuran’da Günah Kavramı. Konya: Hibaş Yayınevi.
- Kitabı Mukaddes (1995). İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
- Kömürcüoğlu, Ahmet (1999). Kuran’daki Had Cezalarının Sosyolojik Tahlili. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Köse, Ali (1996). Günah (Psikoloji). TDV İslam Ansiklopedisi, 14, 285, 286. İstanbul: TDV.
- Köse, Saffet (2006). Hz. Ömer’in Bazı Uygulamaları Bağlamında Ahkamın Değişmesi Tartışmala- rına Bir Bakış. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 7 (Nisan 2006), 13–50.
- Lippman, Matthew (1989). Islamic Criminal Law and Procedure: Religious Fundamentalism v. Modern Law. Boston College International and Comparative Law Review, 12/1, 29– 62.
- Parsons, Talcott (1951). The Social System. New York: Free Pres.
- Simmel, Georg (1950). The Stranger. (Translated, Edited, and with an Introduction by Kurt H. Wolff). The Sociology of Georg Simmel. Glencoe, IL: The Free Press, 402–408.
- Şeriati, Ali (1992). İslam Bilim. http://www.aliseriati.com/kitaplar.php?Makale id=273&Kat_ id= 37, Erişim Tarihi: 25.03.2012.
- Tosun, Musa (2000). İçki (Tıp Açısından İçki). TDV İslam Ansiklopedisi, 21, 462–464. İstanbul:
- Yinger, J. Milton (1960). Contraculture and Subculture. American Sociological Review, 25/5 (October 1960), 625–635.
