Author :
Abstract
Lale devrine kadar Türk İslam medeniyet ile Bat medeniyet arasındaki ilişkiler her zaman sınırlı kalmıştır. II. Viyana Kuşatması sonrası yaşanan gelişmeler, daha önce değer verilmeyen Bat medeniyetine gözleri çevirmiştir. Yenilgi şoklarının hayranlığa, hayranlığın da teslimiyet ve taklide giden yolu aralamasıyla, Osmanlı ve Avrupa arasındaki etkileşim Bat medeniyet lehine yoğunlaşmaya başlamıştır. Lale Devrine rastlayan bu dönem, ilk “bilinçli” Batılılaşmanın baş- ladığı bir devir olarak, birçok yönüyle sonraki dönemlerin anlayışını etkileyen bir mirasın da temsilcisi olmuştur. Başta matbaa olmak üzere Lale Devrine ait pek çok yenilik, Batılaşmayı başlatan birer unsur olarak yeni bir medeniyet rotasına giden kapıyı aralamıştır. Bat karşısında meydana gelen yenilgi acılarının eğlenceye dönüştürülmesiyle, gerçeklerden bir kaçış da olan Lale Devri, aynı zamanda Türk insanının kendi öz değerlerine yabancılaşmasının da başlangıç noktasını oluşturmuştur. Lale Devrinde başlayan Bat eksenli değişim hareketleri bir yenilgi şokuyla başladığı için, bu dönemde ve sonraki dönemlerde, hem kendi medeniyetimizde meydana gelen aksaklıkların sebepleri, hem de Batı’nın başarısındaki felsefi ve bilimsel arka plan hiçbir zaman anlaşılamamıştır
Keywords
Abstract
Relatons between Turkish Islamic civilizaton and Western civilizaton have always remained limited untl “Lale Devri” (Tulip Era). The developments of the Second Vienna Siege, eyes turned to Western civilizaton which was not valued before. Defeat shocks have turned into admiraton. Admiraton brought about surrender and imitaton over tme. Thus, the interacton between Otoman and Europe began to intensify in favor of Western civilizaton. As the frst conscious westernizaton, the Tulip Era, in many respects became a representatve of a legacy that influenced the understanding of later periods. Many innovatons of the Tulip Era, especially the printng press, as elements that initated Westernizaton, they opened the door to a new civilizaton route. In this period, defeats and sufferings turned into entertainment. At the same tme, this period is the startng point of alienaton of the Turkish people to their own values. Westernizaton in the Tulip Era began with a shock of defeat. Therefore, the reasons for the disruptons in our civilizaton, and the philosophical and scientfc background of the West's success, have never been understood at this and subsequent periods.
Keywords
- Abdi Efendi (2014): Abdi Tarihi: 1730 Patrona İhtilalı Hakkında Bir Eser, Haz: Unat, Faik Reşit, Ankara: TTK Yayınları.
- Akgündüz, Ahmet ve Öztürk Sait (2000). Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
- Aktepe, Münir (1998). Kâğıthane’ye Dair Bazı Bilgiler, Ankara: TTK Yayınları.
- Altınay, Ahmet Altınay (1973), Lale Devri, Ankara: Başbakanlık Kültü Müsteşarlığı.
- Altınay, Ahmet Altınay (2005). Lale Devri, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Araç, Ünal (2015). “18. Yüzyıl İngiliz Gazetelerinde Osmanlı Kültürü: 1718-1730”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (22): 7-27.
- Binark, İsmet (1966). “Türk Kitapçılık Tarihinde Hat Sanatı ve Kütüphanecilik”, Türk Kültürü, 4 (41): 458-470.
- Budak, Ali (2007). “Osmanlı Modernleşmesi ve Edebiyat”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bi- limler Dergisi, 18: 117-144.
- Eisenstadt, Shmuel Noah (2007), Modernleşme: Başkaldırı ve Değişim, Çev: Ufuk Coşkun, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Eyice, Semavi (1977). İstanbul Halkının ve Padişahların Ünlü Mesiresi: Kağıthane, İstanbul: İs- tanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
- Gündüz, Mahmut (1978). “Matbaanın Tarihçesi ve İlk Kur’an-ı Kerim Basmaları”, Vakıflar Der- gisi, 12, ss. 335-350.
- Güvenç, Bozkurt (2003), Türk Kimliği, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- İnalcık, Halil (2005). “Osmanlı Tarihi Üzerinde Kamuoyunu İlgilendiren Bazı Sorular”, Doğu Batı: Makaleler I, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Keskin, Yasemin (2017) “Lale Devri’nde Eyüp Kazası’nda Sosyal Hayattaki Değişim Göstergesi Olarak: Boşanmalar”, Tarih ve Gelecek Dergisi, 3(1): 102-118.
- Koçu, Reşat Ekrem (1971). Tarihimizde Garip Vakalar, İstanbul: Varlık Yayınları.
- Kuban, Doğan (2004). “Lale Devri Maniyerizmi”, İstanbul Bir Renk Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Levend, Agâh Sırrı; (1988), Türk Edebiyatı Tarihi, C. I, Ankara: TTK Yayınları.
- Lewis, Bernard (1984), Modern Türkiye’nin Doğusu, Çev: Metin Kıratlı, Ankara: TTK Yayınları.
- Mantegu (Montagu), Lady (1998). Şark Mektupları, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Mardin, Şerif (1991). Türk Modernleşmesi: Makaleler 4, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Özkaya, Yücel (1985). XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Öztuna, Yılmaz (1993). Büyük Türkiye Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
- Rasony, Laszlo (1971). Tarihte Türklük, Ankara: TTK Yayınları.
- Roppe, Auguste (1998). Boğaziçi Ressamları: XVIII. Yüzyıl, Çev: Nevin Yücel Celbiş, İstanbul: Pera Turizm.
- Sezer, Sennur ve Özyalçın, Adnan (1995). İstanbul’un Taşı toprağı Altın, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi..
- Shay, Mary Lucille (2009). Venedik Balyoslarının Bakışıyla Osmanlı İmparatorluğu Lale Devri ve Sonrası: 1720-1734, Çev: Münir Akın, İstanbul: Özgü Yayınları.
- Turhan, Mümtaz (1994). Kültür Değişmeleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İFAV Yayınları.
- Türkdoğan, Orhan (2004), Osmanlıdan Günümüze Türk Toplum Yapısı, İstanbul: Çamlıca yayın- ları.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998). Osmanlı Tarihi, C. IV, Ankara: TTK Yayınları.
- Ülken, Hilmi Ziya (1979). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları.
- Yılmaz, Muammer (2013). Lale Devrinde İstanbul. İstanbul: Hükümdar Yayınları.
