Author :
Year-Number: 2017-21
Yayımlanma Tarihi: 2018-11-07 14:46:32.0
Language : Türkçe
Konu :
Abstract
Uluslararası ilişkilerin her alanında hızlı bir değişimi beraberinde getiren “küreselleşme” sürecinde oluşan yeni dünya düzeni, karşılıklı algılamaların ve konum alışların her an yeniden şekillendiği, kültürel unsurların ise tarafların karar verme sürecinde etkili olduğu bir döneme işaret ediyordu. Bu durum kendisini en çok da Türkiye’nin Avrupa ile kurduğu ilişkilerde gösteriyordu. Bu çalışmada ilk olarak Soğuk Savaş sonrası dünya siyasetinin nasıl hızla dönüştüğünü ve siyasi dengelerin nasıl şekillendiğini ele alacağız. Ardından Türk dış politikasının bu dönüşümden ne ölçüde etkilendiğine yoğunlaşarak, geleneksel denge politikasının değişik türlerini sergileyen Türkiye’nin yeni konum alışlarına, özellikle AB ile ilişkileri çerçevesinde yer vereceğiz. Son olarak da bu yenidünya düzeninde Türkiye’nin AB ile olan ilişkilerinde tehdit algısını analiz etmeye gayret edeceğiz
Keywords
Abstract
The new-world order formed within the process of globalizaton, which caused rapid a change in all aspects of internatonal relatons, has indicated a new term that mutual perceptons and responses are momently reformed and the cultural elements are effectve on decision-making process of partes. This case has been very much apparent in the relatons of Turkey with Europe. This paper, frst, will deal with the changes of world politcs and the new forms of politcal positons afer the Cold War. Then, by focusing on how much Turkish foreign policy affected by these changes, I will argue Turkey’s new responses especially in the context of Turkey’s relatons with the EU, as a state demonstratng different types of traditonal balance policy. Finally, I will analyze the threat percepton of Turkey within the relatons of the EU in this new-world order.
Keywords
- 1 Bu bakış açısını savunan başka düşünürler için Bkz. Mark D. Gismondi, Ethics, Liberealizm and Realizm in International Relations, Routledge, London, 2008; Jack Donnelly, Realism and International Relations, Cambridge University Press, Cambridge, 2004; Robert M.A Crawford, Idealism and Realism in IR, Routledge, New York, 2000.
- 2 Geniş bilgi için Bkz., Geoffrey Edwards, “European Political Cooperation put to the test”, The European Community at the Crossroads: Major issues andpriorities for the EC Presidency, (Ed. Alfred Pijpers), Martinus Nijhoff Publishers, Dordecht/Boston/London, 1992, s. 231-233.
- 3 Helen ve William Wallace, oybirliği ile karar alma kuralının AB’nin dış politikasını bloke etmesi konusunda ön planda yer alan ülkenin Türkiye, Makedonya ve Arnavutluk ile ilgili politikalarından dolayı Yunanistan olduğunu; bunun dışında Hırvatistan politikasından dolayı Almanya’nın, Batlık sorunları nedeniyle de Finlandiya ve İsveç’in ODGP alanında oyçokluğu ile karar alınması değişikliğine sıcak bakmadıklarını belirtmektedirler. Bakz. Helen Wallace ve William Wallace, “Flaying Togather In A Larger And More Ediverse European Union”, The Hague: Nederland Scientific Council for Government Policy Working Documents, 1995, s. 40-41.
- 4 AT’nin genişleme ve derinleşme politikalarının nasıl uyumlaştırılabileceğine ve bu geniş- lemenin AB’nin iç sorunlarını artıracağına, bu nedenle de AB’nin kendisine bir genişleme sınırı koyması gerektiğine ilişkin bir değerlendirme için bakz. Zbigniew Brzezinski, Out of Control: Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century, Macmillan Publishing Company, New York, 1993, s. 138-140.
- 5 Bu dönemin ayıntılı bir analizi için Bkz. Muhittin Ataman, “Soğuk Savaştan Günümüze Türk Dış Politikasında Yeni Eğilimler ve Hedefler”, Dönüşüm Sürecindeki Türkiye (Ed. D. Dursun, B. Duran ve H. Al), Alfa Yayınları, İstanbul, 2007.
- 6 Soğuk Savaşın bitimiyle Avrupa bütünleşme sürecinden dışlanmasının Türkiye’nin iz- leyeceği strateji üzerindeki etkileri hakkında kapsamlı bir analiz için Bkz. Duygu Bazoğlu Sezer, “Turkey’s Grand Strategy Facing a Dilemma”, The International Spectator, Cilt: 27, Sayı: 1 (1992), s. 21-25.
- 7 Bu sürecin kısa bir analizi için Bkz. Şaban Çalış, Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri: Kimlik Ara- yışı, Politik Aktörler ve Değişim, Nobel Yayınları, Ankara, 2006, s. 360-376.
- 8 Helsinki Zirvesi Sonuç Bildirgesi için Bkz. http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/ACFA4C. htm, (Erişim Tarihi: 27 Kasım 2015.)
- 9 ABD’nin bir dönem Ankara Büyükelçiliğini yapan Mark Grossman’ın aynı şekilde ifade et- mese de benzer bir yorumu için bakz. Yasemin Çongar, “Mark Grossman Anlatıyor - Fırtınalı Günler (4)”, Milliyet, 11 Ağustos 2005.
- 11 Müzakere Çerçeve Belgesi’nin DPT tarafından tercüme edilmiş metni için Bkz. Devlet Planlama Teşkilatı, “Türkiye için Müzakere Çerçeve Belgesi ve İlgili Diğer Belgeler” http:// ekutup.dpt.gov.tr/ab/ muzakere/cerceve.pdf, Ekim 2005, Erişim Tarihi: 20 Kasım 2016.
- 12 Özellikle Almanya ve Yunanistan’ın Sırpları durduracak ve AT barış girişimlerini destekle- yecek bir askeri güç kullanımına karşı çıkmaları, AT’nin savaşı durdurmaya yönelik siyasi girişimleri ile ambargo gibi ekonomik yaptırımlarının Sırplarca dikkate alınmamasına neden olmuştur. Geniş bilgi için Bkz. Michael Welsh, Europe United? The European Union and the Retreatfrom Federalism. MacMillan Press Ltd, London, 1996, s. 121-125. Kaynaklar
- Ahmed, A. S. (1999). Bağdat Kapılarında Medya Patronları. N. Cardels (Ed.), B. Ç. Dişbudak (Çev.), Yüzyılın Sonu içinde (s. 41-42). İstanbul: İş Bankası.
- Alasdair, B. (2005). The European Union Since 1945. Great Britain:Pearson Education.
- Arı, T. (2004). Irak, İran ve ABD: Önleyici Savaş, Petrol ve Hegemonya, İstanbul: Alfa.
- Arıbogan, D. Ü. (1998). Kabileden Küreselleşmeye Uluslararası İlişkiler Düşüncesi, İstanbul: Sar- mal.
- Arıkoğlu-Ündücü, C. (2010). Uluslararası Sistemin Aldığı Yeni Biçimin Türk Dış Politikasına Etki- leri / Kıbrıs Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İzmir.
- Ayata, A. (2009). Türkiye Usulü Avrupa Birliğine Yakınlaşma”, Akademik Araştırmalar, Sayı: 40, 2009, s. 33-42.
- Aybet, G., & Müftüler-Baç, M. (2000). Transformations in Security and Identity after the Cold War: Turkey's Problematic Relationship with Europe. International Journal, 55(4), 567582.
- Aydın Düzgit, S., (2006) Seeking Kant in the EU’s Relations with Turkey”, Ankara: TESEV.
- Aydın, M. ve Açıkmeşe, S. (2008). İslam Örneğinde Küreselleşen Dünyada Kimliğe Dayalı Gü- venlik Tehditleri. Uluslararası İlişkiler, 5(18), 197-214.
- Aydın, M., Açıkmeşe, S. (2004). To be or Not to be with Turkey: December 2004 Blues for the EU, Turkish Policy Quarterly, 3 (3), 54.
- Bağcı, H. (1991). Soğuk Savaş Dönemi Bitiminin Türkiye'nin Uluslararası Konumu Üzerinde Et- kileri, Dış Politika Bülteni, 3, (2).
- Baneijee, S. (1997). The Cultural Logic of National Identity Formation: Contending Disourses in Late Colonial India. Valerie M. Hudson (Der.), Culture and Foreign Policy içinde (s. 2035). Londra: Boulder, Lynne Rienner.
- Barber, B. (2003). Mc World’e Karşı Cihad. E. Birey(Çev.), İstanbul: Cep Kitapları.
- Barysch, K. (2006). What Europeans think about Turkey and why. Place Branding.
- Bazoğlu Sezer, D. (1992). Turkey’s Grand Strategy Facing a Dilemma, The International Specta- tor,27, (1), s. 21-25.
- Brzezinsk, Z. (1993). Out of Control: Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century, New York: Macmillan.
- Campbell, D. (1998). Writing Security: United States Foreign Policiy and the Politics of Identity. Minneapolis: University of Minnesota.
- Cesari, J. (2004). Islam in the West. B. Schaebler-L. Stenberg (Ed.), Globalization and the Mus- lim World içinde (s.80-92). New York: Syracuse University.
- Crawford, Robert M. (2000). Idealism and Realism in IR, New York: Routledge.
- Çakmak, H. (2007). Avrupa Birligi-Türkiye İlişkileri, Ankara: Platin.
- Çalış, Ş. ( 2006). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri: Kimlik Arayışı, Politik Aktörler ve Değişim, An- kara: Nobel
- Çongar, Y. (2005). Mark Grossman Anlatıyor - Fırtınalı Günler (4)”, Milliyet, 11 Ağustos 2005.
- Davutoğlu, A. (2013). Küresel Bunalım, İstanbul: Küre.
- Davutoğlu, A. (2003). Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, İstanbul: Küre
- Davutoğlu, A. (2000). “Türkiye-AB İlişkisinin Stratejik Boyutları”, Yeni Türkiye, 35.
- Dedeoğlu, B. (2004). Değişen Uluslararası Sistemde Türkiye-ABD İlişkilerinin Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerine Etkileri”, Türk Dış Politikasının Analizi(Der. Faruk Sönmezoğlu), 3. Baskı, İstanbul: Der.
- Dinçkol, A. (2005). Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 İlerleme Raporu, İstanbul Ticaret Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (8), 32.
- Donnelly, J. (2000). Realism and International Relations, Cambridge: Cambridge University.
- Edwards, G. (1992). European Political Cooperation put to the Test. Alfred Pijpers (Ed.) The Eu- ropean Community at the Crossroads: Major issues andpriorities for the EC Presidency içinde, ss. 231-233. Dordecht/Boston/London: Martinus Nijhoff.
- Eley, G. (2002). Forging Democracy: The History of the Left in Europe, 1850-2000, Oxford: Ox- ford University.
- Embel, E. (2010). Türkiye’nin Avrupa Politikası” (1945-1959), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), An- kara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara.
- Eralp, A. (1993). Turkey and EC in the Changing post-war International System” Turkey and EC (Ed. C. Balkır ve A.M. Williams), London and New York: Pinter.
- Erhan, Ç. (2009). “Türkiye, Ortadoğu’da ABD ne istediyse yapmıştır”, Mülakatlarla Türk Dış Politikası, Cilt: 1, (Ed. Habibe Özdal, Osman Bahadır Dinçer, Mehmet Yegin), Ankara: USAK.
- Esposito, J. L. (2002). İslam Tehdidi Efsanesi. Ö. Baldık, A. Köse, T. Küçükcan, (Çev.), İstanbul: Ufuk.
- Gismondi, Mark D. (2008). Ethics, Liberealizm and Realizm in International Relations, London: Routledge.
- Gözen, R. (2006). “Türkiye-AB Yakınlaşması: 1999 AB Helsinki Zirvesi’nden 2003 Irak Savaşına Stratejik Algılamalarda Dönüşüm Süreci”, Uluslararası İlişkiler, 3, (10), s. 115-146.
- Halliday, F. (2003). Islam and the Myth of Confrontation. Londra: I.B. Tauris.
- Hippler, J., Lueg, A. (1995). The Next Threat: Western Perceptions of Islam, Londra: Pluto.
- Hobsbawm, E. (2008). Geleneğin İcadı. Mehmet M. Şahin (Çev.). İstanbul:Agora.
- Hobsbawm, E. J. (2008). Küreselleşme, Demokrasi ve Terörizm. O. Akınbay (Çev.). İstanbul: Agora.
- Hobsbawm, E.(2002). Kısa 20. Yüzyıl, 1914-1991: Aşırılıklar Çağı, Yavuz Alogan (Çev). İstanbul: Sarmal.
- Karaosmanoğlu, A. (2001). Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği Açısından Türkiye- Avrupa Bir- liği İlişkileri, Doğu Batı, 4, (14), s.156 -167.
- Keyman, F., Önis, Z. (2003). “Helsinki, Copenhagen and Beyond: Challenges to New Europe and Turkish State”, Paper presented at Conference on Cyprus’s Accession and Greek Turkish Rivalry, April 5, New Haven, Connecticut, USA: Yale University.
- Kılınç, U. (2008). Türkiye - Avrupa Birliği İlişkilerinin Siyasi Boyutu Ve Tam Üyelik Üzerine Etki- leri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara.
- Kymlicka, W. (1995). Çokkültürlü Yurttaşlık, Azınlık Haklarının Liberal Teorisi, Abdullah Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Lynch, M. (2002). Jordan’s Identity and Interests. Shibley Telhami ve Michael Barnett (Der.), Identity and Foreign Policy in the Middle East içinde (s.5-26). Londra: Cornell University.
- Modood, T. (2006). Liberal Çokkültürlülük ve Reel Dünya Çokkültürlülüğü”, Çev. Şerif Esende- mir, Tezkire: Küresel Etik ve Avrupa’da Hortlayan Faşizm Sayısı, Sayı: 43-44, Ankara, s. 46-63.
- Morris, C. (2005). The New Turkey: The Quiet Revolution at the Edge of Europe, London: Gran- ta.
- Nugent, N. (2007). The EU’s Response to Turkey's Membership Application: Not just a weighing of Costs and Benefits. Journal of European Integration, 29 (4), s. 481-502.
- Öniş, Z., & Kutlay, M. (2012). Ekonomik Bütünleşme/Siyasal Parçalanmışlık Paradoksu: Avro Krizi ve Avrupa Birliği’nin Geleceği, Uluslararası İlişkiler, 9, (33), s. 3-22.
- Pıjpers, A. (1992). Between the Gulf War and a European Political Union, Alfred Pijpers (Ed.), The European Community at the Crossroads: Major Issues and Priorities for the EC Presidency içinde, (s. 273-293), Dordecht/Boston/London: Martinus Nijhoff
- Poyraz, T., Arıkan, G. (2003). Avrupa Türkiye İlişkileri ve Dönemsel Olarak Değişen Öteki Tanım- ları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 61-71.
- Rizvi, F. (2004). Debating globalization and education after September 11. Comparative Edu- cation, 40(2), 157-171.
- Robertson, R. (2003). Küreselleşme ve Geleneksel Dinin Geleceği”, İhsan Çapçıoğlu (Çev.). Dini Araştırmalar, 6 (17), s. 351-360.
- Robins, K. (1999). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası, İstanbul:Ayrıntı.
- Sayarı, S. (2000), “Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Era: The Challenges of Multi-Re- gionalism”, Journal of International Affairs, 54, (1 ), ss: 169- 182.
- Smith, K. E. (2004). European Union Foreign Policy in a Changing World, Cambridge: Polity Press.
- Smith, M. (1994). Beyond the Stable State? Foreign Policy Challenges and Opportunities in the New Europe. Walter Carlsnaes ve Steve Smith (Ed.), European Foreign Policy, The EC and Changing Perspectives in Europe içinde (s. 5-28). London: Sage.
- Sönmezoğlu, F. (1995). Kıbrıs Sorunu Işığında, Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkiye Politikası (1964-1980), İstanbul: Der.
- Şenel, A. (1990). Irk ve Irkçılık Düşüncesi, Ankara:Bilim ve Sanat.
- Türkmen, F. (2009). Turkish–American relations: a challenging transition. Turkish Studies, 10(1), 109-129.
- Verney, S. (2009). The Dynamics of EU Accession: Turkish Travails in Comparative Perspective (Der. Susannah Verney ve Kostas Ifantis), Turkey’s Road to European Union Membership: National Identity and Political Change içinde (s. 93-108). Londra&New York:Routledge.
- Wallace, H. ve Wallace, W.(1995). Flying Together In a Larger and more Ediverse European Union”, The Hague: Nederland Scientific Council for Government Policy Working Documents, .
- Walzer, M. (1998). Hoşgörü Üzerine, Abdullah Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Welsh, M. (1996). Europe United? The European Union and the Retreat from Federalism, Lon- don: MacMillan.
- Winrow, G. (2001). Turkey and the Newly Independent States of Central Asia and the Trans- causcasus”, Barry Rubin, Kemal Kirişçi (Ed.), Turkey in World Politics: An Emerging Multiregional Power içinde, London: Lynne Rienner.
- Yeğenoğlu, M. (2005). Avrupa Kimliğinin İdeolojik Arka Planı. Doğu Batı, 8 (31), s. 89-107.
- Yilmaz, H. (2007). Turkish Identity on the road to the EU: Basic elements of French and Ger- man Oppositional Discourses. Journal of Southern Europe and the Balkans Online, 9(3),
- Yurdusev, A. N. (2001). Avrupa’yı Kurmak, Türkiye’yi İdare Etmek ve Tarihin İpoteğinden Kur- tulmak. Şaban H. Çalış, İ. D. Dağı ve R. Gözen (Der.) Türkiye’nin Dış Politika Gündemi: Kimlik, Demokrasi, Güvenlik içinde (161-183), Ankara: Liberte.
- Yurdusev, A. N. (1994). The Concept of International System as a Unit of Analysis. METU Stud- ies in Development: 21, (1). s. 143-174.
- Zürcher, Eric-Jan, Linden, H. v. D. (2011). Medeniyetler Çatışması Işığında İslam, Türkiye ve Avrupa Birliği. Senem Polat (Çev.). Ankara: Kadim.
- http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/ACFA4C.htm, (Erişim Tarihi: 27 Kasım 2016.)
- Devlet Planlama Teşkilatı, Türkiye için Müzakere Çerçeve Belgesi ve İlgili Diğer Belgeler” http:// ekutup.dpt.gov.tr/ab/ muzakere/cerceve.pdf, Ekim 2005, Erişim Tarihi: 27 Kasım 2016.
- Van Rompuy Opinions, (http://www.realtruth.org/news/091125-001-europe.html), 2009 Erişim Tarihi: 27 Kasım 2016.
- http://www.cer.org.uk/publications/archive/essay/2007/what-europeans-thinkabout- turkey- and-why, 10.03.12.
