KONYA YUSUF AĞA KÜTÜPHANESİ’NDE BULUNAN 18. YÜZYILA AİT İKİ CİLT ÖRNEĞİ

Kitap yapraklarının dağılmasını engelleyerek bir arada sıralı bir şekilde tutan koruyucu kapaklara cilt denir. Cilt sanatında genel olarak kullanılan malzeme deridir. Kapaklar üzerine yapılan süslemelerle cilt, zamanla sanatsal anlamda gelişmeye başlar ve bu durum cilt kapaklarını daha değerli kılar. Bu kapakların korunması, sonraki nesillere aktarılması için yazma eser kütüphaneleri kurulmuştur. Yazma eser kütüphaneleri sanat ve tarih açısından önemli olan bu kapakların günümüze kadar ulaşmasına olanak sağlamıştır. Bu kütüphanelerden biri de Konya’da 1796 yılında inşa edilen Yusuf Ağa Kütüphanesidir. Bu çalışmada Yusuf Ağa Kütüphanesi’nde bulunan ciltlerden, 18. yüzyıla tarihlenen iki örnek ele alınarak incelenmiştir. Bu örneklerin ilkinde deri üzerine kalıp baskı tekniği, ikincisinde ise deri üzerine boyama tekniği kullanılmıştır. Kalıp baskı tekniğinin uygulandığı örnekte kullanılan motifler natüralist tarzdadır. Deri üzerine boyama ile bezenmiş cilt kapağında ise yekşah tekniği uygulanmıştır. 18. yüzyıl, cilt sanatına yeni süsleme tekniklerinin ve motiflerinin girdiği bir dönemdir. Yeni teknikler kullanılırken, klasik dönemde uygulanan teknik ve motifler bu dönemde terk edilmemiştir. Çalışmada incelenen iki cilt örneği, 18. yüzyıl cilt sanatının bu özelliklerini yansıtır niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi, Cilt, Yazma, Eser, Tezyinat, Cilt Sanatı, Cilt Sanatı Tarihi